Schweitzer Albert Z mojego życia

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jak każdy, kt o pisze o sztuce, mus i ałem zmagać sięz trudności ą, j aką sprawi a wyrażani e słowami art yst ycz�nych sądów i doznań.Wszel ki e wypowi edzi o sztuce maj ąprzeci eż char akt er met af oryczny.Jesieni ą 1904 r oku mogłem j uż Wi dorowi , kt ór y bez�ust anni e ponagl ał mni e listami, wysłać mel dunek do We�necj i, gdzi e spędzał ferie, że s pr awa zaszła j uż t ak dal eko,i ż powi ni en się zabrać do pi sani a obi ecanej pr zedmowy.Co też wkrót ce uczynił.1Ksi ążkę, kt ór a ukazała się w 1905 r oku , zadedykowałemw Par yżu pani Mat yl dzi e Schwei tzer, żoni e naj starszegobr at a moj ego ojca.Gdyby mni e w 1893 roku ni e zet knęłaz Wi dor em i gdyby mi pózni ej przez gościnność swego domuni e umożl i wi ła częstego z ni m przebywani a, ni gdy ni e do�szedłbym do tego, żeby pisać o Bachu.Ze moj e dzi eło j ako pewne wzbogaceni e badań nad Ba�chem znal azło uznani e t akże w Ni emczech, choć pi sałemj e t yl ko po to, żeby wypełni ć l ukę we francuski ej l i tera-1J.S.Bach Le musicien-poete 1905, s.455 (Costallat, Paris;Breitkopf i H�rtel, Leipzig).52turze muzycznej , sprawi ło mi ni espodzi ankę i radość.W cza�sopiśmi e Kuns t war t " von L�pke zachęcał do pr zet łuma�czenia ut wor u.W zwi ązku z t ym, jesienią 1905 r oku uzgod�ni ono ni emi ecki nakład z wydawni ct wem Brei t kopf i H�r t el.Gdy w lecie 1905 roku, po ukończeni u hi stori i badańnad życi em Jezusa, zabr ałem się do pr acy nad ni emi ecki mwydani em Bacha, uś wi adomi łem sobi e wkrót ce, że ni e j e�stem w stani e t łumaczyć samego siebie, lecz że muszę j eślimam dokonać czegoś zadowal aj ącego, na nowo zanurzyć sięw mat eri al e.Tak wi ęc zat rzasnąłem f rancuski ego Bachai pos t anowi łem ni emi ecki ego stworzyć na nowo i l epi ej.Z ksi ążki o 455 st ronach powst ała, ku rozpaczy zaskoczo�nego wydawcy, ksi ążka i nna, o 844 st ronach.Pi erwsze kar t ynowego dzieła napi sałem w Bayreut h, w zaj ezdzi e PodCzar nym Rumaki em" , po cudownym przedst awi eni u Trista�na.Pr zedt em całymi t ygodni ami na próżno usi łowałem siędo tego zabrać.Udało mi się to dopi ero w podni osłym na�stroj u, w j aki m wróci łem z wagnerowski ego festi wal u.Za�cząłem pi sać wi eczorem, gdy gwar z pi wi arni wdzi erał sięna górę do ponurego pokoj u.Skończyłem długo po wscho�dzie słońca.Od tego czasu si adałem do pracy z taką r a�dością, że ksi ążka była gotowa w ciągu dwóch lat, cho�ciaż st udi a medyczne, przygot owani e do wykładów, kazno�dzi ej stwo i wyj azdy na koncer t y ni e pozwal ały mi bezpr zer wy się nią zaj mować.Często musi ałem pi sani e odkła�dać na całe tygodni e.Ni emi ecki e wydani e Bacha ukazało się na począt ku 19082roku.Było podst awą do t łumaczeni a na j ęzyk angiel ski.8Przyczyni ł się do tego swoi m pi ór em Er nes t Newman.Antywagnerowcy powoływali się w walce z Wagnerem naideał klasycznej muzyki, jaki sami wymyślili.Określali ją j akomuzykę czystą.Za taką uważali muzykę, o której wedleswego przekonania mogli powiedzieć, że nie ma w niejmiejsca na treści poetyckie ani malarskie, lecz że dba ona je�dynie o to, żeby możliwie naj pełniej dać się wyżyć pięknymzespołom dzwięków, dać Bacha, którego dzieła, dzięki wydaw�nictwu Towarzystwa Bachowskiego, począwszy od połowy dzie�więtnastego stulecia poznano stopniowo w całości, zaszeregowaliw podobny sposób jak Mozarta, do tej swojej klasycznej sztukii wygrywali go przeciw Wagnerowi.Fugi Bacha zdawały siębyć niezachwianym argumentem na to, że autor służy ichideałowi czystej muzyki.Filip Spitta przedstawia Bacha jako1J.S.Bach 1908 s.844 (Breitkopf i H�rtel, Leipzig).8Angielskie wydani e ukazało się w 1911 roku w dwóch to�mach, również w wyd.Breitkopf i H�rtel.53klasyka tego gatunku w dużym dwutomowym dziele, w którymj ako pierwszy przekazuje dane biograficzne na podstawie szcze�4gółowych badań zródłowych.Bachowi, jako strażnikowi Graala czystej muzyki, przeciw�stawiłem w mojej pracy Bacha, który jest w muzyce poetąi malarzem.Chciał on z możliwie największą wyrazistością od�dać w material e tonów wszystko, co mogą zawierać słowa tek�stu, wszystko, co w nich jest uczuciowe i obrazowe.Przedewszystkim zdążał do tego, aby obrazy rysować liniami dzwię�ków.Ponieważ jest bardziej mal arzem tonów niż poetą tonów.Jego sztuka bliższa jest twórczości Berlioza niż twórczościWagnera.Jeśli tekst opowiada o mgłach, które falują w góręi w dół, o wiatrach, które huczą, o rzekach, które szumią,0 falach jeziora, które unoszą się i opadają, o liściach, którespadają z drzewa, o dzwonach, które rozbrzmiewają w godzinieśmierci, o ufnej wierze, która stąpa pewnym krokiem i o tejsłabej, która chwieje się w niepewności, o dumnych, którzybędą poniżeni, o szatanie, który się buntuj e i o aniołach, którekołyszą się na niebiańskich chmurach wszystko to widzi się1 słyszy w jego muzyce.Bach rozporządza więc językiem tonów.Słychać u niego stalepowracające rytmiczne motywy pełnej spokoju szczęśliwości, ży�wej radości, gwałtownego bólu, wzniosłego cierpienia.Dążenie do wyrażenia poetyckich i obrazowych treści należydo istoty muzyki.Muzyka zwraca się do twórczej fantazji słu�chacza i chce, żeby ożyły w nim te doznania uczuciowe i wizje,z których się zrodziła [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Odnośniki