[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.401, 404, 405, 407, 594.536) D M 94. 165pieniędzy na każde wezwanie.Aatwo sobie wyobrazić, co wyprawiali podwładnitakich ministrów, czego się dopuszczali, byle ukryty obol wydobyć spod ziemi", wedługwyrażenia współczesnego Jana Lydusa, a które przeszło do wszystkich języków ludów,obdarzonych biurokracją.Według tego pisarza podatnicy uważali najazd nieprzyjacielski zamniej straszny od przybycia funkcjonariuszy fiskusa".Dalej donosi Lydus, jako bywaływypadki, że poborcy nie znalezli już pieniędzy, któreby odnieśli cesarzowi, bo nie było jużludzi do płacenia podatków".Tyrania finansowa rujnowała do reszty, czego w Azji niezdążyli zrujnować Persowie a na półwyspie Bałkańskim rozmaici barbarzyńcy.Toteżwyludnienie następowało coraz większe. Powzięto pomysł, żeby grunty opuszczonepoprzyłączać do uprawnych, tworząc grupy katastralne i fiskalne, których członkowie byligromadnie odpowiedzialnymi za podatki, nałożone na całą grupę"537).Znamy już całą długą listę podatków, obowiązujących za Justyniana, bezpośrednich ipośrednich, danin i świadczeń i taks; nie brak nowych, nałożonych dopiero za jegopanowania.Zwłaszcza taksy mnożyły się i rosły.Przybywało też monopolów; ledwiewprowadzono prywatne jedwabnictwo, od razu zrobiono z niego nowy monopol.Etatyzm na wszystkie strony: regulowano wysokość zarobków, wkraczano pomiędzydłużnika a wierzyciela, kontrolowano towar w handlu morskim itd.Nie brakło taryfmaksymalnych.Poszerzały się bez końca dobra skarbowe, domeny.Ale pieniędzy wciążbrakowało z wyjątkiem na zbytki.Toteż wszystkie przedsięwzięcia, pokojowe, czy wojenne musiały kuleć w wykonaniu a współcześni zdawali sobie doskonale z tego sprawę.Nowyedykt z roku 556 znowu skłaniający biurokratów do cnotliwości, był oczywiście bezznaczenia538).Tym się tłumaczy, że nie spotykamy u współczesnych żadnych zachwytów z powoduzdobycia Italii.po 15 latach wysiłków.Dokonał tego wreszcie Narses539) w latach 552-555.Zabrano się do tępienia arianizmu konfiskowano im ziemię)540) i zaprowadzono administracjębizantyńską według najnowszych udoskonaleń" tj.egzarchat na wzór afrykański.Pierwszym następstwem rządów bizantyńskich w Italii był rozłam Kościoła.Obcytradycjom rzymskim chwast cezaropapizmu wywołał opozycję żywiołową.Facundus zHermianum głosił, że tylko sam Chrystus jest królem i kapłanem , lecz powinnością cesarzajest wykonywać kanony Kościoła, a wcale o nich nie stanowić, albo je przekraczać"541).Opierano się również despotyzmowi i centralizmowi542).Nastają czasy papieży, wybieranychpod naciskiem egzarchatu, Pelagiusa (555--560) i Jana III (560-573), zajętych kłopotami opomniejszenie się obediencji rzymskiej nie tylko od strony bałkańskiej, lecz nawet w Italiipółnocnej, bo nie godzono się na zależność papiestwa od władzy świeckiej543).Rządziło się w Rzymie i Rawennie, ale wobec Persów znaczyło się coraz mniej.Wroku 557 doproszono się znowu rozejmu na dalszych pięć lat z nowymi dla Persówzdobyczami.A w następnym roku miało się znów nowych Hunów w Tracji544).Gdybyż siębyło porzuciło Azję, gdybyż poświęcono wszystkie siły Zachodowi! Lecz ambicja Justynianapolegała na tym, żeby trzymać Wschód i Zachód, psując coraz bardziej sprawy Wschodu iZachodu.Na takim tle zrozumiałym się staje, że w latach 553-564, niemal rok w rok wybuchaływ Konstantynopolu krwawe rozruchy.W roku 562 uknuto spisek na życie cesarza.I tegożroku trzeba było na nowo dopraszać się u Persów przedłużenia rozejmu, co otrzymano znowuna pięć lat, lecz już ze stałym haraczem545).W trzy lata potem, w roku 565 dokończył Justynian życia.Nazajutrz po zgonieobwieszczono, że wobec braku wszystkiego, co niezbędne, armia jest całkiem rozprzężona,tak dalece, iż państwo wystawione jest na nieustanne najazdy i obelgi barbarzyńców".Smutneświadectwo dla tych setek cytadel i bastionów, dla tych rzędów Justynianek", czasempotrójnych, a którymi zachwycają się niektórzy historycy.Nie przeszkadzały one ani Persom,ani Numidyjczykom, ni Słowianom na Bałkanie.Zawsze były w nieporządku: ta zepsuta atamta bez załogi itp.546).Na wszystkich granicach zbierały się grozne chmury a wewnątrznastąpił upadek powagi władz publicznych, żyło się już tylko fortelami, a współcześnidziwowali się, gdzie się podziały bogactwa Rzymu"547).Nagle wszystkie czyny polity-537) Czy nie przypomina się mir" rosyjski? 538) D M 51, 53, 63, 96-99, 120; Zk 50.539) podobnoeunuch? Zk 42.540) D M 105.541) D M 112.542) Zk 53
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
