wieczorek logika dla opornych

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ponieważ w sylogistyce mamy tylko cztery stałe logiczne, a każda z nich może łączyćtylko dwie nazwy, w systemie tym istnieje możliwość napisania jedynie czterech rodzajówschematów: S a P oznaczający zdanie każde S jest P, S e P żadne S nie jest P, S i P niektóre S są P (lub: istnieją S będące P), oraz S o P niektóre S nie są P (lub: istnieją S niebędące P).Zdania tych czterech typów nazywamy zdaniami kategorycznymi.Zdania kategoryczne typu każde S jest P oraz żadne S nie jest P nazywamy zdaniamiogólnymi ponieważ stwierdzają one pewien fakt dotyczących wszystkich obiektówobjętych nazwą S; zdania typu niektóre S są P oraz niektóre S nie są P nazywamy zdaniamiszczegółowymi bo mówią one tylko o niektórych S.Dodatkowo zdania każde S jest P i niektóre S są P określamy jako zdania twierdzące,natomiast żadne S nie jest P oraz niektóre S nie są P zdaniami przeczącymi.Oto tabelka systematyzująca powyższe wiadomości.Zdania kategoryczne:schemat Zdanie nazwa zdaniaS a P każde S jest P zdanie ogólno-twierdząceS e P żadne S nie jest P zdanie ogólno-przecząceS i P niektóre S są P (istnieją S będące P) zdanie szczegółowo-twierdząceS o P niektóre S nie są P (istnieją S nie będące P) zdanie szczegółowo-przecząceNależy zwrócić uwagę na specjalne, nieco inne od potocznego, znaczenie zdańszczegółowych, jakie przyjmują one w sylogistyce.Zwroty niektóre oznaczają tu bowiemprzynajmniej niektóre, a nie tylko niektóre.Zdanie niektóre S są P stwierdza tu tylko tyle, że istnieją obiekty S będące jednocześnieP, nie mówiąc jednakże równocześnie (wbrew temu, co się potocznie przyjmuje), iż istnieją74też obiekty S nie będące P.Zdania niektóre S są P nie należy więc rozumieć, że tylkoniektóre S są P, ale że istnieją pewne S (być może nawet wszystkie) będące P.Tak więc na przykład na gruncie sylogistyki za prawdziwe uznać należy zdanie S i P,gdy za S podstawimy nazwę pies, a za P ssak.Stwierdza ono bowiem niektóre psy sąssakami w znaczeniu, że istnieją psy będące jednocześnie ssakami, a nie że wśród wszystkichistniejących psów tylko część z nich jest ssakami.Podobna sytuacja zachodzi w przypadku zdania szczegółowo-przeczącego.Stwierdza onoże niektóre S nie są P, w znaczeniu że istnieją obiekty S nie będące jednocześnie P, nieprzesądzając jednak, czy są również obiekty S będące P.W związku z tym za prawdziwenależy uznać zdanie niektórzy ludzie nie są ptakami jako stwierdzające, iż istnieją ludzienie będący ptakami.2.1.2.PRAKTYKA: ZAPISYWANIE SCHEMAT�W ZDAC.Ponieważ w sylogistyce mamy do czynienia jedynie z czterema możliwymi typami zdań,pisanie schematów wydaje się niezwykle proste.Jest tak faktycznie, choć, jak się za chwilęokaże, tu również kryć się mogą pewne utrudnienia.Przykład:Napiszemy schemat zdania: Każdy szpak jest ptakiem.Schemat tego zdania to oczywiście:S a P,gdzie poszczególne zmienne oznaczają nazwy: S szpak, P ptak.Przykład:Napiszemy schemat zdania: Niektórzy politycy nie są złodziejami.Schemat tego zdania to:S o PS polityk, P złodziej.75Uwaga na błędy!Pisząc co oznaczają poszczególne zmienne nazwowe, podajemy nazwy w liczbiepojedynczej, a więc np.S oznacza nazwę polityk, a nie politycy, natomiast Pzłodziej, a nie złodzieje.2.1.3.UTRUDNIENIA I PUAAPKI.Większość problemów mogących pojawić się przy pisaniu schematówzdań na gruncie sylogistyki wynika z faktu, iż w języku potocznym małozdań ma formę dokładnie odpowiadającą któremuś ze schematów zdańkategorycznych, a więc np.każde [nazwa] jest [nazwa] czy też niektóre [nazwa] nie są[nazwa] itd.Ze względów stylistycznych, brzmią one na ogół trochę (lub nawet całkiem)inaczej a to, że są to w istocie zdania kategoryczne odkrywamy dopiero po pewnymnamyśle i odpowiedniej zmianie ich formy (choć oczywiście nie treści).Czy to jest nazwa?Często problemem może być ustalenie nazwy odpowiadającej zmiennej S lub P.Przykład:Napiszemy schemat zdania: Niektórzy studenci są pilni.Wydaje się oczywiste, że mamy do czynienia ze zdaniem szczegółowo-twierdzącym, awięc jego schemat powinien wyglądać S i P.Problem może pojawić się jednak, gdy trzebabędzie określić, co oznacza zmienna P.Teoria mówi, że P musi odpowiadać jakaś nazwa czy jednak wyrażenie pilni, (lub w liczbie pojedynczej pilny) jest nazwą? Otóż samprzymiotnik pilny nazwą jeszcze nie jest, jednakże w kontekście rozważanego zdania pełni onrolę skrótu wyrażenia człowiek pilny lub osoba pilna i tak właśnie należy go potraktować.Tak więc ostateczne rozwiązanie zadania to:S i P,S student, P człowiek pilny.76Przykład:Napiszemy schemat zdania: %7ładen uczony nie przeczytał wszystkich książek.Mamy tu oczywiście do czynienia ze zdaniem ogólno-przeczącym, a więc jego schematpowinien wyglądać S e P [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Odnośniki