[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wspiął się na Mt.McKinIey, przepłynął kajakiem przez bystrza Colorado,wziął udział w samochodowym rodeo i prowadził łódz z silnikiem odrzutowym niewiedząc o łodziach zbyt wiele.Często narażał swoje zdrowie, a nawet życie.Wciąż poszukiwał nowych emocji.Myślał o akrobacji przy wykonywaniu skoków ze spadochronemalbo o przepłynięciu Atlantyku łodzią żaglową.Obserwując jego postępowanie, można byłosię łatwo domyślić, że jest przekonany o własnych możliwościach wykonania wielu rzeczydobrze.Jeśli pominąć sprawy zawodowe, jego kontakty z innymi ludzmi były dośćograniczone.Czuł, że nie potrzebuje niczyjej pomocy.Gdy Donald powziął jakieśpostanowienie, to tak, jakby ta rzecz już była zrobiona, bez względu na to, jak długa i trudnamogła się okazać droga do celu.Zwykle trwał przy swoim, nawet wtedy, gdy znacznie lepiejbyłoby zmienić zdanie.RYCINA 4.2.Wpływ zdarzeń poprzedzających a dostępność.Ludzie na podstawie powyższegotekstu tworzyli sobie obraz Donalda.W uprzednim badaniu niektórzy zapamiętywaliokreślenia, które mogły być użyte do zinterpretowania osoby Donalda w sposób negatywny(np.lekkomyślny, zarozumiały).Inni zapamiętywali określenia, które mogły być użyte dozinterpretowania Donalda w sposób pozytywny (wielbiciel przygody, polegający na sobie).Jak widać na wykresie, ci, którzy zapamiętywali określenia negatywne, tworzyli sobie bardziejnegatywny obraz Donalda niż ci, którzy zapamiętywali określenia pozytywne (zaadaptowanoz: Higgins, Rholes, Jones, 1977)Wróćmy na chwilę do przykładu, od którego rozpoczęliśmy rozdział, czyli do tragicznejpomyłki popełnionej przez załogę USS Vincennes".Zjawiska dostępności i wzbudzeniaschematu pod wpływem zdarzeń poprzedzających pomagają zrozumieć, jak mogło dojść dotakiego błędu we wnioskowaniu i w decyzji.Jakie myśli mogły być najbardziejprawdopodobne u członków załogi tuż przed dostrzeżeniem irańskiego samolotu?Zważywszy, że znajdowali się oni pod ostrzałem irańskich kanonierek, przypuszczalnienajbardziej dostępny był schemat, zgodnie z którym ten samolot to również przeciwnikszykujący się do ataku.Dobrze do tego pasowałby brak odpowiedzi na wezwania radiowe,atakujące F-14 bowiem nie kontaktują się przez radio ze swoimi ofiarami.Nastawieni nadostrzeżenie maszyny wroga operatorzy radaru błędnie rozpoznali wzór, w jaki układały sięnapływające dane, odczytując go jako obniżanie się, a nie wznoszenie nadlatującegosamolotu.Dominujący i dostępny schemat sprawił że zinterpretowali niejednoznaczne dane wsposób z nim zgodny.Podejmując decyzję, kapitan Vincennesa" bez wątpienia pamiętał oUSS Stark , który nie podjął właściwego działania i został trafiony przez przeciwnika.Mając w pamięci te wydarzenia (a także, być może, pamiętając o losie kapitana Starka"),dowódca Vincennesa" postąpił zgodnie z informacją, którą dostarczyli mu podwładni, iwydał rozkaz odpalenia rakiet.To wszystko mogło się wtedy uczestnikom wydarzeńwydawać logiczne.Schemat, że są atakowani przez samolot wroga, był tak dostępny i silniewzbudzony, iż patrząc wstecz, nie można sobie wyobrazić, że mogliby podjąć jakąkolwiekinną decyzję.Całe myślenie jest sztuką kojarzenia.To, co masz przed sobą, wydobywa z twojej pamięci coś,o czym prawie nie wiedziałeś, że wiesz. Robert Frost, wywiad, Writers at Work: Second Series, 1963Należy podkreślić, że spostrzeganie świata przez pryzmat schematów przynosi niezliczonekorzyści.Jedzenie w restauracji nie wymaga od nas wiele wysiłku poznawczego, ponieważschemat, którym dysponujemy, pozwala nam gładko przechodzić przez to doświadczenie, bezkonieczności specjalnego namysłu.Porównaj swoje zachowanie z zachowaniem małegodziecka.Pobyt w restauracji to dla maluchów często trudna sytuacja, ponieważ nie mają oneodpowiedniego schematu, który pomógłby im ją zinterpretować
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
