[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Sąalternatywne.Nie są, jak u Fiedlera, ponadczasowe, stałe, abstrakcyjne, są związane z epoką, zmieniająsię wraz z nią.Największy oddz
więk znalazła koncepcja ta w ujęciu Wolffiina, który alternatywność form ilustrowałprzykładem przejścia od  enesansu do baroku, od formy linearnej do malarskiej, od zamk-niętej do otwartej.Szkoła zaś austriacka z A.Rieglem na czele przedstawiała wahania sztuki międzyformą optyczną a haptyczną.Zbliżony do tej szkoły J.Schlosser przeciwstawiał formy krystaliczne iorganiczne, W.Worringer - abstrakcyjne i empatyczne, W.Deonna - formy pierwotne i klasyczne.Różnilisię między sobą, jednakże wszyscy akceptowali dla sztuki formę E w jej pluralistycznej postaci.VI.Historia innych formNie wszystkie pojęcia formy, jakie były i są używane w sztuce i jej teorii, zostały powyżej rozważone, lecztylko pięć najważniejszych.Z mniej dla teorii sztuki istotnych, a jednak używanych, niech tu jeszcze będąwspomniane cztery.l.Nazwę  form daje się także narzędziom służącym do produkowania form.Takie są formy rzez
biarskie,garncarskie, puszkarskie i inne.Formy te - nazwijmy je formami F- sÅ‚użą wytwarzaniu form; a zarazem samesÄ… formami ©.CzÄ™stokroć, jak formy rzez
biarskie, są negatywami tych, które za ich pomocą mają powstać.Jedne z nich, właśnie rzez
biarskie czy garncarskie, służą kształtowaniu brył, czyli form C.Inne zaś, jakformy farbiarskie czy drukarskie, nadają rzeczom nie tylko kształt, ale równieżkolor, produkują formy w sensie A.Obserwacja ogólna: Historia wskazuje na wzmaganie się w sztuceznaczenia form F.Używają ich teraz także architekci, którym służą do wytwarzania prefabrykatów zarównodo konstrukcji,jak i do licowania budowli.2.W historii sztuk plastycznych, tak samo jak w historii muzyki czy literatury, mówi się często o formach winnym jeszcze rozumieniu : mianowicie w sensie form stałych, przyjętych, konwencjonalnych,obowiązujących.Z takich czy innych przyczyn przyjęły się i czekają gotowe na pisarzy i artystów, by sięnimi posługiwali w swej twórczości.Przykładami form tych-dajmy im nazwę form G-będą: w literaturzeforma sonetu czy forma tragedii  z trzema jednościami ; w muzyce-formy fugi czy sonaty;w architekturze - perypterosu czy porządku jońskiego, forma boskietu we włosko-francuskimogrodownictwie, rolwerku w renesansowej dekoracji, ornamentu  Z-wiebelmuster w saskiej porcelanie.Są to formy częściowo konstrukcyjne, a częściowo zdobnicze.Są formami A, jednakże tylko mała częśćform A ma charakter form G.Wiele form G ma dawną i długą historię.Złotym ich wiekiem byłastarożytność, każda bez mała postać sztuki była wówczas ujęta w takie formy.W ramy formobowiązujących była również ujęta sztuka średniowieczna; a także osiemnastowiecznego klasycyzmu.Romantyzm podkopał dawne formy, ale stworzył nowe.Dopiero nasze czasy zdają się być rozstaniem zformami stałymi: każdy artysta chce robić po swojemu.Obserwacja ogólna: historia zdaje się wskazywać, że sztuka odchodzi od form G.Zawsze jest jednakżemożliwe wytworzenie się nowych form stałych.3.O formach sztuki mówi się również w sensie jej rodzajów czy odmian.W zwrotach  nowe formymalarstwa czy  małe formy filmu forma ma to samo znaczenie, co w zwrotach takich, jak  formaustroju czy  forma choroby.Nie jest własnym terminem teorii sztuki, ale jest w niej używana.Jestwyrażeniem wygodnym wobec wielorakości sztuki - ars una, species wille.W niniejszym wyliczeniubyłaby formą H.4.U metafizycznych, spirytualistycznych estetyków forma znaczyła niekiedy tyle, co duchowy składnikdzieła sztuki.Słynny w XIX wieku jako estetyk F.Th.Yischer pisał {Das Schone und die Kunst, 2 wyd.1898, s.54):  Forma jest jak duchowy płaszcz narzucony na materię (Die Form ist als geistiger Mantelder uber die Materie geworfen ist).Jeśli widzieć tu szczególną wersję pojęcia formy, to będzie to jużforma J.VII.Nowe pojęcia formyPrzedstawiona została powyżej historia różnych pojęć noszących ^ samą nazwę formy, pięciu doniosłych (A,B, C, D, E) i czterech ubocznych (F, G, H, J).Występują ponadto jeszcze dwa pojęciaformy nowszej daty, nie mające jeszcze historii, a w każdym razie nie mające dłuższej.1.W programowym oświadczeniu z r.1918 Zbigniew Pronaszko (O ekspresjonizmie, 1918) pisał:  Formąnazywam konwencję, w jaką ujmuję dany kształt; kształtem wygląd jakiegokolwiek ciała przestrzeni, np.skrawek nieba wśród obłoków, plamę światła na czole, drzewo, cień drzewa itp.Kształt jako wyraz naturyjest zależny od okoliczności i otoczenia, więc przypadkowy; forma jest stała jako wyraz twórczości.Postać ludzka jest kształtem przypadkowym, podlegającym zmianom, figura ludzka, np.w gotyku, jestnatomiast formą: ujęciem kształtów przez pewną konwencję,pewien system.Wybitny artysta określił tu formę jako system i jako konwencję.Forma-system da się sprowadzić do formy w (wyjaśnionym powyżej) sensie A; natomiast forma-konwencja ma sens inny: mianowicie obejmuje jedynie kształty utworzone świadomie, w przeciwieństwiezarówno do przypadkowych, jak i do koniecznych; obejmuje tylko twory człowieka - w przeciwieństwiedo tworów przyrody.Nazwijmy formę t&ką formą K [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

gieldaklubu.keep.pl