[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Sąone drugą naturą.Ale i te jakości i skłonności całkowicie podlegają sądowi rozumu iod woli człowieka zależy wypracować je w sobie, czyli sprawić je sobie lub nie, wejśćw nie lub nie wejść, wciągnąć się powoli do nich, czyli przystosować się do nich(dispositive) czy nie: a chodzi tu o powolne przystosowanie a zarazem przygotowaniepodmiotu do pojawienia się takich czy innych wdrożeń.A nawet gdy się utworzą: iśćza nimi, czy nie, utrzymać je w sobie, czy nie./105/ a.2 na 2.Chodzi o podział jakości na cztery gatunki: pierwszym jestsprawność; drugim jest władza psychiczna.Według tego sprawność jest w podzialeprzeciwstawiona władzy.Bernard, o -jakim tu mowa, to słynny św.Bernard zClairvaux (1091-1153).Patrz o nim niżej t.15, str.224, obj./124/./106/ a.4 odp.Istotą wolności, jej zasadniczym rysem, w którym ona zachowujesiebie, tzn.w którym jest zachowana wolność człowieka, jest; myśleć, lub nie, chciećlub nie, działać lub nie; chodzi więc o czynność: zgodzić się na nią, czy nie, zrobić jączy nie.Nie jest konieczna specyfikacja i wyszczególnienie, czyli swoboda wyborumiędzy tą a ową rzeczą.Nie jest też istotną możność zmiany postanowienia, czy teżmożność grzeszenia; o tej ostatniej patrz wyżej, z.62, 8 na 3 t.5 str.49.ZAGADNIENIE 84/107/ a.1 wbrew i odp.Filozofia przyrody (scientia nafuralis): w tymarystotelesowskim ujęciu jest to nauka o świecie cielesnym, postrzegalnym, wedługtego jak podpada pod zmysły, którego czołową cechą i zjawiskiem jest ruch i zmiana.Stąd jej przedmiotem jest ciało poruszalne, czyli mogące podlegać zmianom.Stoi onana najniższym stopniu abstrakcji, jako że abstrahuje tylko od materii jednostkowej,pojedynczej, tj.od poszczególnych rzeczy cielesnych, a zajmuje się w ogóle ciałem:tym, co jest wspólne wszystkim ciałom; a tym jest ruch i zmiana.178 /108/ a.I odp.Owi pierwsi filozofowie to bodajże Jończycy w Azji Mniejszej:Tales, Anaksymander, Anaksymenes VIII i VII wiek przed Chrystusem; HeraklitVI-V wiek przed Chr./109/ a.2 odp.Empedokles poza czterema elementami (ziemia, woda,powietrze, ogień) przyjmował dwie siły poruszające: przyjazń i niezgodę czylinienawiść, które wprowadzają zmianę układów w tychże elementach./110/ a.2 odp.O tym, jak Bóg poznaje wszystko poprzez swoją istotę i jakwszystko w Bogu przedistnieje: patrz wyżej, z.14, 5.6.8.16; z.15, a.3 t.2; 50-57.59-60.79-81.86-88; z.8, 3 t.1 str.154-157.Czy anioł poznaje wszystko poprzezswoją istotę: patrz z.55, 1 t.4 str.181 nn./111/ a.5.Pomysły wieczne rationes aeternae: chodzi o treści, pomysłyrzeczy stworzonych w Bogu istniejące; można równie dobrze użyć wyrazu:prapomysły, pramysły, ale nie prawzory czy pierwowzory.Uzasadnienie tego patrzwyżej, z.15, 3 t.2 str.86-88./112/ a.6 odp.O przyczynach w ogóle i o tym, jak poznanie zmysłowe danezmysłów są poniekąd materią przyczyny: patrz niżej t.9 str.382.Teza tomist.19: Poznanie czerpiemy od rzeczy postrzegalnych.Ponieważ rzeczpostrzegalna nie jest poznawalna umysłowo w rzeczywistości, dlatego oprócz myśliformalnie myślącej, czyli poznającej należy przyjąć istnienie w duszy władzy czynnej,która by odrywała od wyobrażeń formy myślowe ./113/ a.6 na 2.Myśl czynna jest czymś oddzielonym od ciała w tym znaczeniu,że swoją czynność spełnia nie poprzez narząd cielesny; bowiem w swoim bycie iczynności jest niezależną od ciała./114/ a.6 na 2.Chodzi o istniejącą w człowieku wyobraznię wytwórczą: patrzwyżej obj./70/.179 SAOWNICZEK AACICSKO-POLSKIabsolutus bezwzględny, brany niezależnie od czegokolwiek.absolute bezwzględnie, niezależnie od czegokolwiek.abstractio abstrakcja, odrywanie; abstraho odrywam, abstrahuję; abstractus oderwany, wyabstrahowany.accidens przypadłość; accidit przydarza się; jest przypadłością; accidentalis przypadłościowy, uboczny, nieistotny; accidentaliter przez przypadłość,nieistotnie, ubocznie.acceptio przyjęcie czegoś poznawcze, pojmowanie; acceptus przyjętypoznawczo; accipi przyjmuję poznawczo, pojmuję, ujmuję.actio czynność; activum czynnik aktywny; activus czynny, aktywny
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
