[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wreszcie schematy wpływają również nanasze postępowanie, są podstawą naszego działania.Najbardziej fascynującym tegoprzykładem jest samospełniające się proroctwo: sprawiamy, iż nasze schematy stają sięprawdą, nieświadomie odnosząc się do innych w taki sposób, że ich reakcja stanowi dla naspotwierdzenie trafności schematu.Poza schematami wykorzystujemy też heurystyki wydawania sądów, by poradzić sobie zwielką ilością informacji społecznej, z którą mamy do czynienia.Heurystyki sąnieformalnymi regułami stosowanymi przez ludzi, by wydawać sądy w sposób szybki iefektywny.Heurystyka dostępności dotyczy tego, jak łatwo możemy coś przywołać namyśl.Ma to istotny wpływ na spostrzeganie przez nas świata.Heurystykareprezentatywności pomaga nam rozstrzygnąć, jak podobna jest jedna rzecz do innej;posługujemy się nią, klasyfikując ludzi bądz sytuacje na podstawie ich podobieństwa doprzypadków typowych.Gdy wykorzystujemy tę heurystykę, mamy tendencję do ignorowaniainformacji o proporcji podstawowej, to znaczy o apriorycznym prawdopodobieństwie tego,że ktoś lub coś należy do tej kategorii.Ludzie posługują się również heurystykązakotwiczenia/dostosowania Polega ona na tym, że jakaś informacja odgrywa rolę punktuzakotwiczenia czy punktu wyjściowego dla następnych ocen danego zjawiska.Choćwszystkie trzy heurystyki są użyteczne, mogą one także prowadzić do błędnych wniosków.Rozważyliśmy również stosowanie przez ludzi myślowych uproszczeń w wydawaniu sądówdwóch specyficznych rodzajów.Po pierwsze, ludzie często popełniają błąd polegający nawnioskowaniu z prób niereprezentatywnych, kiedy to dokonują uogólnień na podstawiepróbek informacji, o których wiedzą, że są tendencyjne bądz nietypowe.Po drugie, częstonietrafne są również nasze oceny związane z przewidywaniem jednej zmiennej na podstawieinnej, czyli inaczej z szacowaniem współzmienności.Jeśli spodziewamy się, że pomiędzydwiema zmiennymi występuje korelacja w świecie społecznym, mamy skłonność doznajdowania świadectw ją potwierdzających, co w efekcie daje korelację pozorną.Schematy i heurystyki wydawania sądów istnieją, ponieważ w większości wypadków sąprzystosowawcze i funkcjonalne.Jednak posługiwanie się nimi jest związane z pewnymryzykiem niekiedy prowadzą do wysoce nietrafnych wniosków.Dalej, ludzie muszą poradzić sobie z barierą nadmiernej ufności: są zbyt silnie przeświadczeni o trafnościwłasnych sądów.Na szczęście ostatnie badania pokazują, że niektóre z tych niedostatkówludzkiego wnioskowania mogą być skorygowane, zwłaszcza przez kształcenie w zakresiestatystyki.LiteraturaKruglanski A.W.(1986).Logika poznania naiwnego proces i treść.W: T.Maruszewski(red.), Poznanie i zachowanie.Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.Rosenthal R.(1991).O społecznej psychologii samospelniającego si( proroctwa.W: J.Brzeziński, J.Siuta (red.).Społeczny kontekst badań psychologicznych i pedagogicznych.Wybór tekstów.Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.Skarżyńska K.(1981).Spostrzeganie ludzi.Warszawa:PWN.Rozdział 5Spostrzeganie społeczne: jak dochodzimy do rozumienia innych ludziW jednej z telewizyjnych reklam kobieta, która właśnie kończy podawać gościom obiad,stwierdza, że zabrakło jej kawy.Biegnie szybko do drzwi mieszkania obok i pożycza jej odswego nowego sąsiada.Zatrzymuje się na chwile, on uśmiecha się kokieteryjnie.Zastanawiamy się o co tu chodzi? Czy ją zaprosi? By to sprawdzić, wystarczy włączyćtelewizję, gdy będą emitować następny odcinek reklamy kawy Taster's Choice.W kolejnymepizodzie kobieta oddaje kawę a mężczyzna nadal jest nią zainteresowany, lecz hm, och ktoś jest w mieszkaniu, prawdopodobnie inna kobieta.Nieco pózniej sąsiedzi spotykają się najakimś przyjęciu i on proponuje jej, by wyszli razem.Następnie widzimy ich pierwszą randkę,po której mężczyzna pyta, czy może wpaść na (a na cóż by innego?) filiżankę kawy
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
