[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W tym kontekście mogą pojawiać się wątpliwości związane z zasięgiem ochrony jaki zapewnia EKPC, zwłaszcza w przypadku samobójstwa i eutanazji.W doktrynie można spotkać stanowiska żądające penalizacji przypadków próby samobójstwa.Istnieją również stanowiska uznające dopuszczalność eutanazji.Bardzo trudnym elementem z zakresu prawa do życia jest kwestia aborcji i praw dzieci nienarodzonych.Ma to związek z faktem, iż sama Konwencja nie definiuje pojęcia życia.W orzecznictwie strasburskim nie ma zaś jednoznacznego stanowiska w tej sprawie.Generalnie uważa się, że ochrona z art.2 EKPC nie rozciąga się na życie „nienarodzone”.Spotyka się jednak, coraz częściej, stanowiska przeciwne.Trybunał jednak nie uznaje absolutnego prawa płodu do życia, podkreślając, że prowadziłoby to do bezwzględnego zakazu aborcji.W sytuacji zaś, gdy coraz powszechniejsze stają się badania prenatalne a co za tym idzie wzrasta swoboda decydowania o urodzeniu bądź nie dziecka ze stwierdzonymi wadami genetycznymi, trudno utrzymywać bezwzględny zakaz aborcji.Ochronę życia ludzkiego zapewnia również Konstytucja Rzeczypospolitej z 1997 roku: „Rzeczpospolita Polska zapewnia każdemu człowiekowi prawną ochronę życia”.Właściwe wyjaśnienie treści przepisu zawartego w art.38 uzależnione jest od definicyjnego określenia poszczególnych elementów tego przepisu.Chodzi tu zwłaszcza o określenie terminu „człowiek” oraz „życie”.Jak było już wspominane, podstawowym problemem jest zakreślenie granic początku życia ludzkiego.Co do jego końca bowiem nauka i medycyna są obecnie zgodne, przyjmując za cezurę moment ustania pracy mózgu (tzw.śmierć mózgowa).To, co nie budzi wątpliwości, dotyczy ochrony życia rozumianej jako ochrona biologicznej egzystencji człowieka.Poza tym mamy tu do czynienia z prawem wobec państwa pierwotnym, co oznacza, iż państwo takiego prawa przyznać człowiekowi nie może.Ma jedynie możliwość podkreślenia jego istnienia i znaczenia, poddając to prawo szczególnej ochronie.Ponadto należy zwrócić uwagę, że zagwarantowana przez Konstytucję ochrona życia ma charakter wieloaspektowy.Jej sformułowanie już w pierwszym z przepisów konstytucji dotyczących wolności i praw osobistych (podobnie jak w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka) zdaje się przesadzać o nadrzędności życia ludzkiego w hierarchii wartości chronionych przez prawo.Skłania ona jednocześnie do przyjęcia w procesie stanowienia i stosowania prawa kierunku interpretacyjnego, zgodnie z którym wszelkie możliwe wątpliwości co do ochrony życia ludzkiego powinny być rozstrzygane na rzecz tej ochrony (in dubio pro vita humana).W Konstytucji Republiki Włoskiej nie ma w sposób bezpośredni mowy o ochronie prawa do życia.Można jednak wyprowadzić to prawo z treści art.2, zamieszczonego w części wstępnej Konstytucji zatytułowanej „Zasady podstawowe”.Wynika z niego, że: „Republika uznaje i gwarantuje nienaruszalne prawa człowieka, zarówno jednostkowo jak i grupowo”.Z dokumentów międzynarodowych, takich jak Deklaracja Uniwersalna, Pakty Praw Człowieka, Europejska Konwencja Praw Człowieka oraz z doktryny wynika zaś, że prawo do życia należy do katalogu praw nienaruszalnych i niezbywalnych.Hipokrates w „Aforyzmach”, drugim po Przysiędze, najczęściej cytowanym tekście, wypowiedział następujący pogląd: „Życie jest krótkie, sztuka zaś długa” (ars longa, vita brevis), sposobność ucieka, doświadczenie niesie ryzyko, a przełom trudności”.Do dzisiaj zdanie to stanowi przedmiot dociekań i interpretacji filozoficznych, zwłaszcza jeżeli chodzi o ryzyko doświadczenia.Inny znany lekarz-filozof, Galen wyjaśniał niebezpieczeństwo związane z działaniem na ludzkim ciele następująco: „ W sztuce medycznej, w odróżnieniu od innych, materiałem nie jest cegła, drzewo czy kamień.Praca z tym rodzajem materiału nie powoduje zranienia, ani uszkodzenia ciała, nawet jeżeli została źle wykonana.Natomiast jeżeli chodzi o ludzkie ciało, to próbowanie dotychczas niedoświadczonego nie jest pozbawione ryzyka.Zły eksperyment może spowodować zniszczenie całego organizmu”.Dlatego też tak istotna jest ochrona życia ludzkiego, jako wartości niezwykle delikatnej, którą łatwo nieodwracalnie utracić.Szczególnie w kontekście medycznego eksperymentowania na organizmie ludzkim należy traktować prawo do życia jako zasadę niepodważalną i absolutną.2.2.Zakaz tortur i niehumanitarnego traktowaniaTortury, okrutne, nieludzkie i poniżające traktowanie lub karanie jest nadal praktykowane w kilku państwach, w celu utrzymania represyjnych reżimów.Tam, gdzie dochodzi do takich nadużyć, nie jest niczym niezwykłym fakt uczestniczenia przez lekarzy w uwłaczających człowiekowi przesłuchaniach lub procesie karania.Badają oni aresztowanych, wydają zaświadczenia odnośnym władzom o ich stanie zdrowia a następnie zarządzają wykonywaniem cielesnych tortur.Co więcej, wiele z nowoczesnych i wyrafinowanych metod torturowania, nigdy nie zostałoby wymyślonych bez aktywnego udziału ekspertów posiadających wysoki poziom wiedzy i biegłości w medycynie.Krótko mówiąc wciąż jeszcze (mimo niechlubnych doświadczeń II Wojny Światowej) praktykują na świecie lekarze, których działanie polega na profesjonalnym udziale w planowaniu i zadawaniu tortur oraz okrutnego, nieludzkiego i poniżającego traktowania i karania.W tej sytuacji społeczność międzynarodowa, zwłaszcza lekarska, ma dwie możliwości zachowania.Otóż możliwe jest poddanie osądowi zachowań tych lekarzy przez dwa standardy - prawny i etyczny (w rozumieniu zasad etyki i deontologii lekarskiej).Prawo międzynarodowe nie przewiduje żadnych okoliczności wyłączających w stosunku do zakazu tortur i niehumanitarnego oraz poniżającego traktowania.Nie mają tu zastosowania, skuteczne w innych przypadkach, wyłączenia ze względu na porządek publiczny czy przetrwanie narodu.Tortury oraz okrutne, nieludzkie i poniżające traktowanie lub karanie są całkowicie i bezwarunkowo zakazane w każdych okolicznościach i we wszystkich celach.Taki sam bezkompromisowy pogląd reprezentują organizacje medyczne.Wyrazem tego są postanowienia Międzynarodowego Kodeksu Etyki Medycznej.Czytamy w nim: „W żadnych okolicznościach lekarzowi nie wolno czynić nic, co by mogło osłabić fizyczną lub mentalną wytrzymałość istoty ludzkiej, z wyjątkiem wskazań ściśle terapeutycznych lub profilaktycznych podjętych w interesie pacjenta”.Potwierdzenie takiego jednoznacznego przeciwnego stanowiska oraz definicja tortur znajduje wyraz w Deklaracji z Tokyo, przyjętej jednogłośnie przez 29 Światowe Zgromadzenie Lekarzy 10 października 1975 roku
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
