Cases Emmanuel de las Memoriał ze w. Heleny

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.HELENYnas na oku.Jednostki obu narodów znajdowały się w bezpośredniej od-ległości.65Gdy znalezliśmy się wówczas na Bellerophonie, angielski kapitan66 ode-zwał się do nas po francusku.Nie kwapiłem się zbytnio, by mu powiedzieć,że jako tako znam jego język i jestem w stanie się nim posługiwać.Niektó-re zdania zamienione między nim a innymi angielskimi oficerami w obec-ności księcia Rovigo i mojej mogłyby zaszkodzić negocjacjom, gdybymprzyznał, że je zrozumiałem.Kiedy więc po jakimś czasie zapytano nas, czyrozumiemy po angielsku, kazałem księciu Rovigo odpowiedzieć, że nie.Zresztą w naszej sytuacji musiałem pozbyć się jakichkolwiek skrupułów,a to niewinne oszustwo było sprawą bardzo prostą.Wspominam o tym tyl-ko dlatego, że przebywając od dwóch tygodni wśród wszystkich tych osóbmusiałem się bardzo pilnować, by nie wydało się to, co początkowo skrzęt-nie skrywałem, gdyż pózniej, kiedy płynęliśmy na Zwiętą Helenę, niektó-rzy oficerowie angielscy nie omieszkali zauważyć, że robię znaczne postępyw znajomości ich języka.Właściwie to tylko czytałem po angielsku, a zro-zumienie go przychodziło mi z największą trudnością.Nie używałem go odprzeszło trzynastu lat.Cesarz waha się, jaką podjąć decyzjęWszystkie przejścia blokowały angielskie żaglowce.67 Cesarz zdawał sięciągle wahać, jaką podjąć decyzję.W rachubę wchodziły neutralne jednost-65W skład eskadry angielskiej wchodziły: HMS Bellerophon (74 działa) oraz korwety:Daphne (22 działa, w latach 1808-1813 pływała po Bałtyku, w 1815 r.dowodzona przezkpt.Greena), Slaney (20 dział, dowodzona przez kpt.Sertoriusa), Myrmidon (20 dział, do-wodzona wówczas przez kpt.Roberta Gambiera, przewoziła pózniej część świty Napoleona).W pobliżu znajdowały się również inne okręty brytyjskie, o których zadaniach dzień po dniuinformował admirał Hotham kapitana Maitlanda.66Frederick Lewis Maitland (1777-1839), syn kapitana marynarki i wnuk Charlesa Maitlanda,6 lord Lauderdale.Rozpoczął służbę w wieku 8 lat jako służący swojego ojca, kapitana okrętuKsiężniczka Augusta, w wieku 18 lat był już porucznikiem, a mając 22 lata kapitanem statku.Walczył na Morzu Zródziemnym, w zatoce Abukir, w Kanadzie i Ameryce.W 1830 r.został kontradmirałem, a zakończył życie jako dowódca we Wschodnich Indiach.Niemniejprzeszedł do historii jako dowódca HMS Bellerophon, co zresztą dokładnie zostało opisa-ne na jego nagrobku.67Tego dnia w południe do Maitlanda przypłynęło z lądu dwóch miejscowych, którzy za-wiadomili go o przygotowaniach ucieczki Napoleona oraz o przygotowywaniu do tegojednej z korwet lub też duńskiego statku.W związku z tym Maitland zdecydował o na-tychmiastowym zablokowaniu wszystkich przejść na Atlantyk.78TOM PIERWSZYki, przybrzeżne statki handlowe obsadzone młodymi podchorążymi.Roz-ważano też podróż drogą lądową, etc.Cesarz na wyspie AixCesarz przybywa na wyspę Aix pośród wiwatów zgromadzonego tłumu.Opuszcza fregatę.Okręty nie zgodziły się na wypłynięcie, co wiązało sięz tym, że albo dowódca był słabego charakteru68, albo nadeszły nowe roz-kazy, jakie otrzymał on od Rządu Tymczasowego.Niektórzy byli zdania, żemożna zdecydować się na ucieczkę, która rokowała pewne szanse powodze-nia.Trzeba jednak przyznać, że cały czas wiał niesprzyjający wiatr.69Odpłynięcie statków handlowychNa wyspę Aix przybył za dnia książę Józef70, aby zobaczyć się z bratem.71Około jedenastej wieczorem Cesarz jest niemal gotów zbiec na statek han-dlowy.Dwie takie jednostki, z częścią jego świty i bagaży, gotują się dowypłynięcia.Na jednej z nich znajdował się pan de Planat.7268Do ucieczki z wykorzystaniem fregat La Saale i La M�duse namawiał szczególnie do-wódca tej drugiej kapitan Fran�ois Pon�e.Nie udzielił jednak na to zgody walczący nie-gdyś pod Trafalgarem komandor Pierre Philibert, dowodzący fregatą La Salle i wszystkimiokrętami francuskimi na redzie I lle d Aix i chyba o nim mówi Las Cases.69Usługi swoje w zorganizowaniu ucieczki zaoferowali również młodzi oficerowie, podofi-cerowie i aspiranci 14 Pułku Marynarki: kapitan Genty, chorąży Peltier, Doret, Saly i aspi-ranci Chateauneuf oraz Montcousu.Genty chciał uciec dwoma szalupami stojącymi naredzie.Wszyscy wymienieni żołnierze w sierpniu 1815 r.zostali skreśleni ze służby i za-jęła się nimi policja.70Józef Bonaparte, brat Napoleona.71Napoleon zatrzymał się w domu komendanta placu, zwanym dzisiaj Domem Cesarza.W nim to znajduje się obecnie muzeum, otwarte w 1928 r.W 1925 r.sklasyfikowano je jakohistoryczny zabytek, a krótko potem zakupił je baron Napol�on Gourgaud (1891-1944), pra-wnuk gen.Gasparda Gourgaud (1783-1852).Dzięki fortunie swojej żony, bogatej amery-kanki Ewie Gebhard (1886-1959), Napol�on Gourgaud stał się właścicielem wielu pamiąteknapoleońskich, z których część nabył od zaprzyjaznionych rodów z okresu Cesarstwa.Wszystkie prezentowane są właśnie w tym muzeum.72Z francuskich okrętów, na redzie I lle d Aix znajdowały się wówczas: fregaty La Saalei La M�duse, bryg l Epervier, statki nr 24 i nr 2, La D�daigneuse i kanonierkanr 187 całością dowodził komandor Pierre Philibert.79MEMORIAA ZE ZW.HELENYDrugie spotkanie na pokładzie Bellerophona.List Napoleona do księ-cia regenta.O czwartej nad ranem wraz z generałem Lallemandem73 powracam napokład Bellerophona by dowiedzieć się, czy nadeszła już jakaś odpowiedz.74Angielski kapitan odpowiedział nam, że lada chwila jej się spodziewa, do-dając, że jeśli Cesarz pragnie w tej chwili zaokrętować się, by popłynąć doAnglii, ma pozwolenie przyjęcia go na pokład.Dodał też, iż jego zdaniem a opinię tę podzielało kilku innych obecnych tam kapitanów nie ulega naj-mniejszej wątpliwości, że zostanie w Anglii przyjęty ze wszelkimi należny-mi mu względami i honorami, że w kraju tym władca i ministrowie nie mająarbitralnej władzy jak na kontynencie, że naród angielski nad własną suwe-renność przedkłada szlachetne cnoty i wolność poglądów.Odpowiedziałem,że powiadomię Cesarza o propozycji angielskiego kapitana, a także zdamrelację z całej rozmowy.75 Dodałem, że sądzę, iż wystarczająco znam cesa-rza Napoleona by wątpić, ażeby obawiał się wyjazdu do Anglii, mogącegona przykład ułatwić mu dalszą drogę do Stanów Zjednoczonych [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Odnośniki