Sienkiewicz Henryk Pan Wołodyjowski(1)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.-W obozie gadali, że jutro Halil i Murad baszowie mają sięprzeprawić na drugą stronę, mehentysów ze sobą wziąwszy, którzy wnet rowy rżnąć poczną.Jutro lubpojutrze przyjdzie na was czas zatracenia.Tu jeniec wziął się w boki i dufny w grozę sułtańskiegoimienia, tak dalej mówił:- Szaleni Lachowie! jakże to ośmieliliście się pod bokiem pana napadać ludzi jego i szarpać? Zalimyślicie, iż sroga kara was minie? Zali ten zameczek was obronić zdoła? Czymże za kilka dni będziecie,jeśli nie niewolnikami? Czymże jesteście dziś, jeśli nie psami miotającymi się na pańską obliczność? PanMakowiecki pilnie wszystko spisywał, lecz pan Wołodyjowski, chcąc zuchwalstwo jeńca poskromić, wpysk go po ostatnich słowach uderzył.Stropił się Turczyn i zaraz nabrał dla małego rycerza szacunku, a i232w ogóle przystojniej wyrażać się począł.Po skończonym badaniu, gdy wyprowadzono go z sali, panWołodyjowski rzekł:- Trzeba tych jeńców i ich zeznania w skok do Warszawy wysłać, bo tam na dworze królewskim jeszczenie wierzą w wojnę.- Co to są mehentysy, z którymi Halil i Murad mają się przeprawiać?- spytał Lanckoroński.- Mehentysy są to inżynierowie, którzy zasłony i nasypy pod armaty będą przygotowywali - odparłMakowiecki.- A jak waszmościowie myślicie, prawdęli ten jeniec powiadał czy też zgoła łgał?- Jeśli się waszmościom podoba - odrzekł Wołodyjowski - można mu będzie pięty przypalić.Mam jawachmistrza, który Azję Tuhaj-bejowicza oprawiał i który w tych rzeczach jest exquisitissimus, ale, moimzdaniem, janczar prawdę we wszystkim mówi; przeprawa wnet się rozpocznie, której przeszkodzić niezdołamy, ba! choćby nas było sto razy więcej! Przeto nie pozostaje nam nic innego, jak się zabierać i doKamieńca z gotową wieścią jechać.- Tak mi dobrze pod %7łwańcem poszło, że rad bym się w zameczku zawrzeć - rzekł pan podkomorzy -bylem miał pewność, że mi waszmość od czasu do czasu na pomoc z Kamieńca wyskoczysz.Niechbypotem było, co ma być!- Mają dwieście dział - odrzekł Wołodyjowski - a gdy dwie ciężkie armaty przeprawią, zamek ów dniajednego nie wytrzyma.Sam chciałem się w nim zawrzeć, ale teraz, gdym go opatrzył, widzę, że to nanic.Inni przyłączyli się do zdania małego rycerza.Pan Lanckoroński upierał się jeszcze czas jakiś dla fantazji,że w %7łwańcu zostanie, ale zbyt był doświadczonym żołnierzem, aby nie przyznać słusznościWołodyjowskiemu.Wreszcie rozmysły jego przeciął pan Wasilkowski, który przybywszy z pola, wpadłspiesznie do zamku.- Mości panowie - rzekł- rzeki nie widać, bo cały Dniestr pod tratwami.- Przeprawiają się? - spytali wszyscy razem.- Jako żywo! Turcy na tratwach, a czambuły w bród za ogonami.Pan Lanckoroński nie wahał się już dłużej, jeno natychmiast kazał topić stare haubice zamkowe; rzeczyzaś, co się dało, kryć lub wywozić do Kamieńca.Wołodyjowski zaś skoczył na koń i ruszył na czele swychludzi patrzyć z dalekiej wyniosłości na przeprawę.Halil i Murad baszowie przeprawiali się rzeczywiście.Jak okiem sięgnąć, widać było promy i tratwy,których wiosła tłukły miarowym ruchem jasną wodę.Jechali janczarowie i spahisy od razu w wielkiejliczbie, bo statki przewozowe przygotowywano od dawna już w Chocimiu.Prócz tego stały nad brzegiemopodal wielkie masy wojsk.Wołodyjowski przypuszczał, iż rozpoczynają budowę mostu.Jednakże sułtannie ruszył jeszcze głównej potęgi.Tymczasem nadjechał pan Lanckoroński ze swymi ludzmi i obaj zmałym rycerzem ruszyli do Kamieńca.W mieście oczekiwał ich pan Potocki.W kwaterze jego pełno byłowyższych oficerów, a przed kwaterą stały tłumy obojej płci, niespokojne, stroskane, ciekawe.- Nieprzyjaciel przeprawia się i %7łwaniec zajęty! - rzekł mały rycerz.- Roboty ukończone i czekamy! - odrzekł pan Potocki.Wieść dostała się do tłumów, które poczęły szumieć jak fala.- Do bram! do bram! - wołano po mieście - nieprzyjaciel w %7łwańcu!Mieszczanie i mieszczanki biegli na rondele forteczne w mniemaniu, że z nich dojrzą nieprzyjaciela, ależołnierze nie chcieli ich puszczać na miejsca pod służbę przeznaczone.233- Idzcie do domów! - wołali do tłumów - będziecieli przeszkadzać obronie, to żony wasze wprędceTurków z bliska obaczą!Zresztą nie było trwogi w grodzie, bo go już obiegła wieść o dzisiejszym zwycięstwie, i naturalnie wieśćprzesadzona.Do przesady przyczyniali się i żołnierze opowiadając dziwy o spotkaniu.- Pan Wołodyjowski rozbił janczarów, samą gwardię sułtańską - powtarzały wszystkie usta.- Niepoganom mierzyć się z panem Wołodyjowskim!Samego baszę usiekł.Nie tak diabeł straszny, jak go malują! A przecie naszemu wojsku nie dotrzymali!Dobrze wam psubraty! Na pohybel wam i waszemu sułtanowi!Mieszczanki raz jeszcze ukazały się przy szańcach, przy basztach i rondelach, ale obładowane flaszkamigorzałki, wina i miodu.Tym razem przyjęto je chętnie i ochota rozpoczęła się między żołnierstwem.PanPotocki nie przeciwił się jej, chcąc utrzymać w żołnierzach ducha i wesołość, ponieważ zaś amunicji byław mieście i zamku obfitość nieprzebrana, pozwolił i salwy dawać, w nadziei, że owe odgłosy radościniemało skonfundują nieprzyjaciela, jeżeli je usłyszy.Tymczasem pan Wołodyjowski, doczekawszyzmierzchu w kwaterze generała podolskiego, siadł na koń i chyłkiem przemykał się w towarzystwieczeladnika ku klasztorowi, chcąc jako najprędzej znalezć się przy żonie.Ale na nic przydały się przebiegi.Poznano go i wnet liczne tłumy otoczyły jego konia.Rozpoczęły się okrzyki i wiwaty.Matki podnosiły kuniemu dzieci.- �w to jest! patrzcie i pamiętajcie! - powtarzały liczne głosy.Podziwiano go więc niezmiernie, alenajbardziej zdumiewała ludzi nieświadomych wojny jego drobna postawa [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Odnośniki