[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Pełnił on w nich wielorakie funkcje, w zależności od czasów, w jakich one powstawały.Biesiada, zwłaszcza wesele, to święto radosne - uwieńczenie miłości.Śmiało więc może stać się pretekstem do zaprezentowania optymistycznego spojrzenia w przyszłość, nadziei na zgodę narodową.Bywa też opisane dla prezentacji obyczajów związanych z tym świętem, bywa tematem parodii lub ukazywania przemian dziejowych.Wiersz Słoty O zachowaniu się przy stole z XV wieku przedstawia biesiadę zamożnych warstw społeczeństwa polskiego: rycerzy, giermków, dam dworu.Ukazuje obyczaje biesiadne, które przenikały w owym czasie do Polski z zachodu.Biesiada ta pełni więc w utworze Słoty funkcję religijną, towarzyską i kulturalną, a także wzmacnia więzi między ludźmi.Zupełnie inne funkcje spełnia biesiada w II i III cz.Dziadów Adama Mickiewicza.W cz.II poeta przedstawia biesiadę cmentarną, urządzaną przez żywych zmarłym przodkom w dniu ich święta.Wskazuje ona na ścisłe reakcje pomiędzy światem żywych i umarłych oraz jedność tych dwóch światów w wymiarze pozaziemskim.Uczy również żyjących niesienia sobie wzajemnej pomocy i przypomina, że zło zostanie ukarane.Zgromadzenie w kaplicy cmentarnej pełni funkcję filozoficzną, moralną, a nawet społeczną (przypomina, że panom nie wolno znęcać się nad chłopami).W III cz.„Dziadów”, która powstała po upadku powstania listopadowego, dostrzegamy już nie tylko funkcje omówione wyżej.W scenie I zgromadzeni więźniowie w Wigilię Bożego Narodzenia dzielą się dobrym słowem.Opowiadają o sprawach związanych z procesem Filomatów i Filaretów.To wigilijna uczta pełniąca obok funkcji religijnych również filozoficzne i polityczne.W scenie pt.„Salon warszawski” poeta przedstawia spotkania towarzyskie warstw wyższych.Mimo iż kraj w tym czasie cierpi z powodu represji politycznych, na tym spotkaniu mówi się tylko o balach i dokonaniach literackich.Tylko nieliczni Polacy mówią - szeptem - o sprawach dotyczących wyzwolenia kraju.Spotkanie towarzyskie ukazane w tej scenie służy Mickiewiczowi do scharakteryzowania społeczeństwa polskiego doby listopadowej.W scenie „Bal u senatora” ukazany jest autentyczny bal, nie tylko spotkanie towarzyskie.Ksiądz Piotr przepowiada doktorowi Becu śmierć, a kiedy ten ginie, rażony piorunem, zło moralne zostaje ukarane.Nastrój zgrozy ogarnia rozbawione przedtem towarzystwo, zaś aria Komandora z Don Juana zapowiada katastrofę.Muzyka ta jest zapowiedzią rozprawy ze złem - zdrajcami, którzy poszli na współpracę z zaborcą.Bal ten pełni więc znów funkcję zarówno metafizyczną, jak i polityczną.W Panu Tadeuszu z biesiadą, spotkaniem towarzyskim, weselem spotykamy się niemal w każdej księdze.Uczta odbywająca się na zamku w I księdze ukazuje staropolskie tradycje i obyczaje związane z biesiadowaniem.Rodzi ona więzi patriotyczne, łączy Polaków i uświadamia im ich odrębność narodową w trudnych czasach niewoli.Ostatnia księga epopei kończy się wspaniałą ucztą staropolską z okazji zaręczyn Zosi Horeszkówny z Tadeuszem Soplicą.Wojski wydobywa z tej okazji staropolski serwis, zaś Jankiel gra melodie narodowe, związane z historią Polski.Przy stołach zasiedli żołnierze, również i w polskich mundurach.Jest to więc uczta nadziei na zmiany polityczne w Polsce, które mają nastąpić wraz ze zwycięstwem Napoleona.W powieści Nad Niemnem Eliza Orzeszkowa przedstawia dom polski jako ostoję tradycji i patriotyzmu w trudnych latach niewoli narodowej.Imieniny pani Emilii to nie tylko wspólny posiłek i spotkanie towarzyskie z rodziną i sąsiadami, ale również okazja do dyskusji nad realizacją programu pozytywistycznego na wsi.Wesele w Bohatyrowiczach charakteryzuje zaścianek, ukazuje jego obyczaje i mentalność.Wesele wiejskie przedstawione jest również w dramacie Stanisława Wyspiańskiego Wesele.Na nim miało dojść do zjednoczenia różnych warstw narodu we wspólnej walce o wolność.Widzimy więc, że i w tym utworze biesiada, jaką było wesele dziewczyny wiejskiej z inteligentem z miasta, pełni funkcje wielorakie: towarzyskie, kulturalne, społeczne, a przede wszystkim polityczne.Niestety, rozwiewa nadzieje Polaków na wspólne wystąpienie zbrojne.Chłopi Władysława Reymonta to epopeja chłopska, mówiąca o życiu gromady wiejskiej w końcu XIX w.Tym razem opisane mamy wesele typowo wiejskie, Jagny z Boryną.Bogaty chłop żeni się z dziewczyną średnio zamożną.Na takie wesele zaproszeni są oczywiście najbogatsi gospodarze z całej wsi.I znów mamy okazję do poznania barwnych obyczajów i poglądów, które różnią ich całkowicie od innych warstw.Młodzież i starzy zbierali się także na wspólne darcie pierza czy szatkowanie kapusty.Razem wykonywana praca staje się okazją do bliższego poznania, zwrócenia na siebie uwagi ładnym wyglądem czy ubiorem, zacieśnienia więzi międzyludzkich.Wspólna zabawa, opowieści i śpiewy zacierają nieco różnice społeczne i powodują, że gromada wiejska powoli staje się jednością.Również karczma była miejscem spotkań mieszkańców wsi i różnych uroczystości.Tu odbywały się także dyskusje nad rozwiązaniem wiejskich konfliktów.Ale wieś polska zawsze związana była przede wszystkim z tradycją chrześcijańską i dlatego w powieści odnajdujemy spotkania rodzinne z okazji świąt Bożego Narodzenia czy Wielkiejnocy.Biesiady i zgromadzenia z okazji świąt religijnych nawiązywały do tradycji staropolskiej w trudnych czasach niewoli.Pełniły funkcje nie tylko religijne czy towarzyskie, ale również polityczne.Motyw biesiady - uczty, wesela, zgromadzenia - pełnił wielorakie funkcje w utworach literatury polskiej.W czasach niepodległości były to funkcje: religijne, kulturalne i towarzyskie
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
