[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.k., że dobrobyt kiedyś sam przyjdzie, a ludzie buntują się, ale kiedyś przestaną; Jest to ostrzeżenie przed mogącą nastąpić rewolucją19.Obraz rewolucji w literaturze międzywojennej (poezja, proza, dramat)(patrz 11 i 38)- rewolucja ma właśnie stanowić największe zagrożenie dla ludzkości- rewolucja w prozie to: „Przedwiośnie"; w dramacie „Szewcy"; a w poezji?20.Symboliczna wymowa tytułów powieści Żeromskiego(„Ludzie bezdomni", „Przedwiośnie", „Wierna rzeka" i inne)- „Ludzie Bezdomni" to powieść epoki Młodej Polski; Żeromski prezentuje nam bezdomność na wielu płaszczyznach: poza bezpośrednim znaczeniem nie posiadania domu (na którą decyduje się Judym), pojawia się bezdomność moralno-ideowa charakteryzująca Joasię i Judyma (poświęcenie własnego szczęścia dla idei społecznej); także bezdomność materialna (mieszkanie w ruderach nie nadających się do określenia jako domy) oraz polegająca na braku ojczyzny (los emigrantów, będących wszędzie obcymi)- „Przedwiośnie" poza bezpośrednim pokazaniem ponurego kolorystycznie okresu roku, ma oczywiście wydźwięk symboliczny; jest to opisowe pokazanie sytuacji Polski, wyłaniającej się z mroków zimowej niewoli; mimo wielu problemów wewnętrznych, pora roku daje nadzieje na wiosenne odrodzenie;- „Wierna rzeka" jest opowieścią o powstaniu styczniowym; tytułowej rzece Łośnej, przepływającej obok wioski, do której schronił się powstaniec zostaje powierzone zadanie połączenia wątku miłosnego z historycznym: po pierwsze ma ochronić dokumentu rządu narodowego, będącego czymś w rodzaju testamentu powstania dla następnych pokoleń oraz staje się powiernicą Salomei po rozstaniu z ukochanym21.Jak rozumiesz tytuł powieści Nałkowskiej - „Granica"?- Nałkowska prezentuje nam obraz społeczeństwa polskiego w okresie międzywojennym- Pokazuje pozostałości feudalizmu: głębokie i mające duży wpływ na karierę podziały społeczne- Także „zepsucie" ludzi z różnych stref (zwłaszcza wyższych) powodowane jest przez podziały i narastające uzależnienie ludzi od pieniędzy (Ziembiewicz)- Te pozostałości feudalizmu i zepsucie moralne są pokazane jako granice i ich przekraczanie- Jakie są to granice?- społeczna: podziały społeczne związane z urodzeniem i przynależność do danej warstwy społecznej; powoduje to nierówne szanse w zdobyciu wykształcenia (pieniądze) i ogłady towarzyskiej; wiele rzeczy dzieli grupy społeczne: sytuacja materialna, możliwości dalszego rozwoju, prawa, obyczaje, poglądy, pozycja towarzyska: granice nie do przebycia; to praktycznie uniemożliwia ludziom z niższych warstw awans społeczny; także związane są z tym przeszkody dla ewentualnych związków miłosnych miedzy warstwami: traktowane są nadal jako mezalians (Zenon i Justyna); Symboliczną granicą społeczną są sufity w kamienicy Kolichowskiej - od pieniędzy mieszkańca (a więc i od statusu) zależy miejsce zamieszkania (dół - piwnice)- moralne: zepsucie Zenona wiążące się z pogonią za wartościami doczesnymi (przyjemnością i pieniądzem, stanowiskami); przekracza on kolejne, teoretycznie nieprzekraczalne granice: odpowiedzialności za siebie i innych, granice sumienia, po ich przekroczeniu przestaje się być sobą (zdanie Elżbiety); 1.Wykorzystanie Justyny, skrzywdzenie jej i porzucenie, gdy zaszła w ciążę, nigdy nie myślał poważnie o związku z nią (granica społeczna); także w związku z tym Zenon oszukiwał Elżbietę; 2.Pośrednio przyczynił się do wydania rozkazu strzelania do robotników; będąc przy władzy starał się tylko utrzymać porządek, stawiając to ponad prawa robotników do życia (zostają przecież, po zwolnieniu, bez środków do życia); 3.Zaprzedaje się Czechlińskiemu (i bogatemu ziemiaństwu), porzucając swoje zasady podporządkowuje się im (jako redaktor „Niwy" i potem prezydent), cały czas ucisza swoje sumienie, ten proces następuje powoli, wręcz niezauważalnie dla Zenona;- psychologiczna: między sądem jednostki a zbiorowości (zwana też filozoficzną); Nałkowska zastanawia się jak ta granica przebiega i jakie są granie ludzkiego poznania, ogarnięcia wszystkiego co się wokół niego dzieje; np.romans z Justyną: on uważał się ostatecznie, że jest w porządku wobec niej, ale inni (zwłaszcza Elżbieta) uważają to za niedopuszczalne (granica moralna); poza tym też wytrzymałość psychiczna: Justyna po porzuceniu jej przez Zenona i dokonaniu aborcji popada w chorobę psychiczną- filozoficzna: Rozmowa Karola z ks.Czerlonem o problemie obiektywnego poznania świata: Karol mówi o ogromnych możliwościach ludzkiego rozumu, od Boga otrzymał chęć poszerzania swoich horyzontów i odsuwania granicy nie poznanego; Czerlon uważa, że granicą niepoznawalnego jest stała i dotyczy udziału Boga w stworzeniu świata - to pozostanie domeną Boga, podobnie jak zama postać Boga; Obaj podkreślają wyjątkowość człowieka, jego złożoność, pozwalającą m.in.prowadzić abstrakcyjne poznawanie świata.22.Powieść psychologiczna w XX-leciu (np
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
