[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jednym prostym ruchem przesuwałpodkładkę w dół lub w górę i już miał utwór przetransponowany, co ułatwiało pracę muzykom.Cimrman, w odróżnieniu od wszystkich ówczesnych kompozytorów, nie wykorzystywał w uwerturachani pobocznych, ani tym bardziej głównych motywów melodycznych.Na przykład w uwerturze dooperetki Knajpa na polance" nie znajdziemy ani jednej muzycznej myśli.Cimrman pracuje tuwyłącznie z mu-157zycznymi pauzami.Tak więc stwarza atmosferę pełną napięcia; stopniuje ją nieustannymprzeplataniem elementu oczekiwania i elementu rozczarowania.Jest to przykład jego sławnych kompozycji frustracyjnych"._Po takiej uwerturze niezaspokojony słuchacz tym łapczywiej wita pełne muzycznie części samejoperetki.W tym kontekście blednie pózniejsze (o wiele dekad!) dokonanie Johna Cagea, który w 1952 rokustworzył sławny utwór 4'33" znany jako cztery i pół minuty ciszy" - utwór bez jednego dzwięku.Nie wszystkie pomysły czeskiego geniusza były jednak udane.Jako librecista chciał osiągnąćdoskonałość absolutną, dlatego niepokoiła go kwestia rymu.Rymy dokładne, takie jak życie - mycie"czy brała - dała", uznawał za półrymy.Słuchacz - według Cimrmana - miał prawo do całkowitego współbrzmienia.To doprowadziłokompozytora do teorii rymu absolutnego.Jej fundamentem jest twierdzenie, że rym absolutny możnastworzyć wyłącznie przez powtórzenie słowa.Jak w jego operze Janowice Węglarzowe": Kochałemdziewczę piękne Oczy miała bardzo piękne Włosy miała bardzo jasne Co dla ludzi było jasne Kiedyrano się obudziła Wtedy się już obudziłaCóż, wymagający słuchacz - jak zauważył prof.Pavel Von-druśka - nie obroni się przed poczuciem, żedoskonałość rymu158osiągnięto tu ze szkodą dla treści.Za to niewątpliwym wkładem Jary Cimrmana w historię fotografiiświatowej jest absolutnie oryginalna idea zdjęcia, na którym nic nie widać.Pecha miał wynalazek zgłoszony w londyńskim Patent Office - bar dla psów.Bary te produ-.kowalafirma kamieniarska 5 Stones and Sons.W wyniku g złośliwości przechodniów | szybko zostałyusunięte.Ludzie bowiem w nocy masowo nalewali do nich alkohol.Miejsce na tę skromną prezentację geniusza wszech czasów się kończy.Odnotuję jeszcze, że nie bezpowodu odsłonięto niedawno w Sudetach, w miasteczku Tnavald pomnik Cimrmana, na którym niemożna go zobaczyć.Jest to bowiem Jara Cimrman we mgle". Odsłona 2-Jara Cimrman w realuNie ma Czecha, który by nie wiedział, kim jest Jara Cimrman, chociaż nie istnieje i nigdy nie istniał.To geniusz wymyślony.Jednak naród czeski otacza go kultem.Oto sześć elementów, bez których trudno zrozumieć ten fenomen: Po pierwsze: garść prawdy.Teatr Jary Cimrmana na %7łiżkowie rzeczywiście działa, a kolejki po bilety rzeczywiście ustawiają sięod rana.Wystawa w Muzeum Narodowym naprawdę się odbyła i naprawdę została otwarta w dzieńpatrona Czech.Patriotyczny spektakl Czeskie niebo" (rękopis rzekomo znaleziony w cukrowni) miałpremierę dokładnie w 90.rocznicę powstania Czechosłowacji, w 2008 roku.W 2009 roku ukazało siępełne wydanie wszystkich dramatów Jary Cimrmana i wykładów o nim (z którego zaczerpnąłem częśćpowyższych informacji).W 2010 roku bardzo efektownie (i drogo) wydano faksymilia odnalezionychdokumentów i zapisków geniusza.Cimrman ma swoje ulice w Brnie, w Ołomuńcu i w czterech innych miejscowościach.Jest teżnabrzeże Jary Cimrmana w Lip-niku, który w ogóle nie leży nad wodą.160W 2005 roku Czesi wybierali Największego Czecha w ogólnonarodowym konkursie na licencji BBC.Telewidzowie mogli głosować, na kogo chcą.W półfinale okazało się, że wygrywa Jara Cimrman.Telewizja czeska wydała oświadczenie, że zgodnie z zasadami konkursu nie może w nim startowaćosoba nieistniejąca.Liczba ataków, głosów krytycznych i listów, jakie musiała po tym na siebieprzyjąć, była niespotykana. Najważniejsze, że Jara Cimrman istnieje w naszych głowach" - pisaliwidzowie.BBC Worldwide oznajmiło, że konkurs ma na celu dyskusję, co jest fundamentem wielkości i jak siędo tego fundamentu ma spuścizna danego bohatera narodowego oraz jego cechy.A postać wymyślonanie ma własnych cech - ma tylko cechy, które ktoś dla niej wymyślił.Cimrmana usunięto więc zdalszej rywalizacji.(Konkurs wygrał cesarz Karol IV, który wygrał także plebiscyt niemiecki).To naprawdę unikat - napisał w Lidovych novinach" Vladi-mir Just, znany eseista i krytyk teatralny -modelem identyfikacyjnym z historii jest dla wielu Czechów mistyfikacja literacka.- Największy Czech to fikcja - powtórzył zadowolony kioskarz, u którego kupowałem tę gazetę.-1 coz tego? Zawsze, proszę pana, kluczyliśmy, szwejkowaliśmy.Cimrman jest dla nas dobry, bo niemusimy stykać się z prawdą.A upieranie się przy prawdzie od czasów Habsburgów nie wychodziło unas nikomu na dobre.Po drugie: pomysł. Oszustom", czyli twórcom Jary Cimrmana, do głowy nie przyszło, że ich pomysł wytrzyma z sukcesem ponad 40 lat.Byli przekonani, że już druga sztuka, jaką napiszą w imieniu Cimrmana, 162będzie ostatnią.Kiedy w programie radiowym - podczas transmisji" z nieistniejącej bezalkoholowejwiniarni Pod Pająkiem w 1966 roku - ogłosili, że oto odnalezli pozostałości po wielkim geniuszu,wielu dało się nabrać.Ladislav Smoljak (zmarły niedawno reżyser filmowy i aktor, obok Zdenka Sveraka jeden z głównychtwórców fenomenu) tłumaczył, że wszystkie żarty i informacje o Cimrmanie powinny być zawszebalansowaniem na granicy wiarygodności.Dowcipy te nazywał dowcipami z opóznioną eksplozją.Niewinne zdania, które udają zdanianormalne, wślizgują się do głowy widza i eksplodują dopiero w nim".Czytamy o geniuszu i trzebasekundy, dwóch, żebyśmy złapali, że przecież w biednej serbskiej rodzinie nie może urodzić siębogaty hrabia Nikolić.Jifi Zebanek, jeden ze współpomysłodawców, którego drogi ze Smoljakiem i Sverakiem rozeszły siędość szybko, preferował - jak mówił Smoljak - zbyt czarny humor.Rozgłaszał na przykład, że geniuszpowoli pozbawiał się swoich organów wewnętrznych i w końcu chodził po świecie jako pusta cielesnaskrzynka.Zaś Cimrman, uważali koledzy, nie może przy pierwszym wrażeniu wydawać sięnieprawdopodobny.Po trzecie: mistyfikacja jako gatunek narodowy (użyję pojęcia krytyka Justa).W 2009 roku rzezbiarz David Cerny wystawił w Brukseli głośną instalację Entropa" na tematnarodowych stereotypów w Europie.Rząd czeski zapłacił za udział 27 europejskich artystów w tymprojekcie, ale szybko okazało się, że całe dzieło powstało w pracowni Czecha, zaś twórcy, ichżyciorysy i strony internetowe zostały sfingowane
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
