[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Stan ten trwał jeszcze przez 9 lat, ale na fali związanej z upadkiemkomunizmu w Europie środkowej nacjonalizmy odżyły.Akcję rozpoczęła Chorwacja i Sło-61BG AGH wenia, które początkowo zażądały zmiany formuły państwa z federacji na konfederację,a następnie, w wyniku referendów, samodzielności.Serbia starała się przeciwdziałać ten-dencjom odśrodkowym w pierwszej kolejności odbierając autonomię Kosowu i Wojwo-dinie.Jednak po ogłoszeniu przez Słowenię i Chorwację niepodległości 25 VI 1991 rokurozpoczęła się wojna.Głównymi terenami spornymi była Krajina i Sławonia, terenywchodzące administracyjnie w skład Chorwacji, a zamieszkałe przez Serbów.Krwawai okrutna wojna, która stawiała wielu ludzi, szczególnie z małżeństw mieszanych bądzz pozostałych republik, przed dramatycznymi wyborami (stąd liczne dezercje, ucieczki zagranicę) wstrząsnęła Europą.Tymczasem doszło do proklamowania niepodległości przezMacedonię.Szczególnie tragiczne konsekwencje miało przeniesienie wojny do Bośni,gdzie sytuacja etniczna była bodaj najbardziej skomplikowana i zamieniła się w wojnęwszystkich ze wszystkimi: mordy, tortury, gwałty (szczególnie na muzułmańskich kobie-tach bośniackich, ok.50 tys.gwałtów dokonanych przez Serbów), burzenie kościołów ka-tolickich i meczetów, burzenie zabytków, czystki etniczne.Reakcja społeczności mię-dzynarodowej była spózniona i niewystarczająca.Sarajewo, Mostar, Tuzla, Srebrenica,Gorażde to symbole, które na długo zapadną w pamięć.Z trudem wynegocjowany pokójw Dayton z 1995 roku przypieczętował rozpad Jugosławii.W wojnie zginęło od 150 do250 tys.ludzi, i to w sposób okrutny, ponad 2 miliony byłych Jugosłowian wygnanoz własnych domów, a uciekając potracili oni cały swój dobytek.Kraj obrócony zostałw ruinę.Nieliczni zrobili na tej wojnie majątek, reszta (oprócz Słoweńców) cierpiała nędzę,głód i poniżenie.Polityczna mapa dzisiejszej Europy powiększyła się o 5 państw: Sło-wenię, Chorwację, Bośnię, Macedonię i Federacyjną Republikę Jugosławii, w skrócie FRY.Bośnia zaś dzieli się na: Republikę Serbską, Federację Chorwacko-Bośniacką, ta z kolei natereny chorwackie i muzułmańskie, czyli bośniackie.Z dwóch milionów uchodzców wró-ciło do Bośni na razie 300 tys.Powracających do Sławonii Serbów terroryzują i zmuszajądo wyjazdu Chorwaci, podobnie wygląda sytuacja na innych spornych terenach.Większośćzbrodniarzy wojennych bezkarnie cieszy się wolnością.Tymczasem wybuchł następnykonflikt w KosowieKosowoDroga do wolności tej prowincji rozpoczęła się w roku 1989, kiedy serbski przywódcaSlobodan Miloszević pozbawił Kosowo autonomii.Wywołało to uliczne zamieszki, w któ-rych zginęło ponad 20 osób.W lutym 1990 roku Jugosławia wysłała do Kosowa wojskoi policję, wprowadzając godzinę policyjną.W odpowiedzi władze kosowskie w lipcu tegożroku proklamowały niepodległość prowincji, a w odwecie Serbowie rozwiązali parlamentw Prisztinie.W 1991 roku niepodległość Kosowa uznała Albania.W maju 1992 rokuprezydentem samozwańczej republiki został przywódca albańskiego Związku Demokra-tycznego Ibrahim Rugova.Od sierpnia 1995 roku władze serbskie, chcąc poprawićdramatyczne stosunki narodowościowe (w prowincji ludność albańska stanowiła ok.90%),rozpoczęła akcję osiedlania w Kosowie uchodzców serbskich z Chorwacji, co doprowa-dziło do protestów miejscowej ludności.Od roku 1996 rozpoczęła działalność terro-62BG AGH rystyczną Wyzwoleńcza Armia Kosowa.Doszło do serii zamachów bombowych.Od lutego1998 roku dziesiątki osób zginęły w wyniku akcji serbskiej policji przeciw separatystomw rejonie Drenicy.Serbowie palili wioski, a ludność albańska rozpoczęła masowy exodus.Tymczasem Albańczycy w wyborach uznanych przez Belgrad za nielegalne wybrali swegoprezydenta i parlament.W kwietniu 1998 roku w wyniku akcji mediacyjnej RichardaHolbrooke a podjęte zostały pierwsze rozmowy pokojowe.Niestety, w sierpniu wojskaserbskie rozpoczęły kolejną ofensywę.Miloszević zlekceważył grozby NATO użycia siły,a rozmowy toczone w Rambouillet zakończyły się fiaskiem.23 marca 1999 roku NATOpodjęło decyzję o uderzeniu.24 marca rozpoczęły się pierwsze naloty.Serbowie, stosującczystki etniczne, wypędzili ze swoich domów około miliona Albańczyków i dopuścili sięmasowych, okrutnych mordów.Po trzech miesiącach bombardowań trzeba będzie kilku-dziesięciu lat, aby rejon ten wrócił do normalnego życia.Problem kosowski ma jeszcze inny, szerszy aspekt związany z ideą muzułmańskiejtzw.Wielkiej Albanii, która objąć miałaby także północny Epir i Macedonię.Może to byćzarzewiem dalszych niepokojów, tym bardziej że z jednej strony w samej Albanii panujeanarchia i bezprawie, z drugiej zaś Macedonia zaangażowana jest w spór z Grecją o naz-wę i terytorium, a trzeba liczyć się też z możliwością secesji Czarnogóry.MacedoniaKraj ten jest otoczony państwami, które bądz wysuwają wobec niego roszczeniaterytorialne, bądz nie uznają jego istnienia.Zarówno Serbia, jak i Bułgaria uważają, że Ma-cedonia jest sztucznym tworem (Bułgarzy twierdzą nawet, że Macedończycy są Bułgara-mi).Albańczycy posiadający w tej prowincji znaczną mniejszość zgłaszają roszczenia dookoło połowy terytorium Macedonii.Sytuacja ta uległa pogorszeniu w chwili rozpoczęciaprzez Miloszevicia czystek etnicznych, kiedy to do prowincji przedostały się setki tysięcyuchodzców.Zasadniczy konflikt dotyczy jednak Grecji.Ateny odmawiają Macedonii prawa do jejnazwy, gdyż starożytni Macedończycy byli Grekami, natomiast dzisiejsi mieszkańcy sąprzybyłymi w VI wieku Słowianami.Grecy obawiają się, aby Macedonia nie wysunęław przyszłości roszczeń do Salonik i okolic, gdzie żyje mniejszość macedońska.Grecjawprowadziła nawet blokadę granicy, aby zmusić Macedonię do zmiany nazwy.Konfliktw Kosowie może mieć dla tego kraju nieprzewidywalne konsekwencje.WojwodinaTu Węgrzy (ok.450 tys.) uciskani są przez Serbów.W latach 1992 1993 pragnący na-kłonić ich do wyjazdu Serbowie wysyłali początkowo listy z pogróżkami, wybijali szyby,z czasem doszło do pobić, podpaleń, a nawet morderstw.W tej sytuacji kilkanaście tysięcyWęgrów zdecydowało się na wyjazd.Wielu młodych Węgrów, by uniknąć powołania doserbskiego wojska, opuściło Wojwodinę z zamiarem powrotu po wojnie.Obecnie rządw Belgradzie wyciszył prześladowania, ale jest to sprawa bardziej koniunkturalna, samproblem zaś pozostał nie rozwiązany.63BG AGH SandżakSerbowie uwikłani są również w konflikt Sandżaku, gdzie żyje znaczna mniejszośćmuzułmańska
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
