Szyjewski Andrzej Religia Słowian

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jeśli wierzyć zródłom wschod-niosłowiańskim, Słowianie składali ofiary Rodowi i ro-dzanicom, zanim złożyli je Perunowi.Słowa te natchnę-ły radzieckiego archeologa B.Rybakowa do postawie-nia bardzo ryzykownej hipotezy.Jego zdaniem Słowośw.Grzegorza Teologa opisuje rzeczywisty proces hi-storyczny: Słowianie najpierw kłaniali się upiorom i be-regyniom , potem Rodowi i rodzanicom , w końcu zaś(przechodząc do henoteizmu) Perunowi.Kult duchówdobra i zła (animizm) Rybakow datuje na okres zbiera-czo-łowiecki, po czym aż do X wieku zaczęły domino-wać więzi rodowe, a ich ucieleśnieniem stał się kosmicz-ny, wszechogarniający bóg Rod (naturyzm).Idee i wize-runki Roda Rybakow widzi wszędzie, także w słynnymposągu zbruczańskiego Zwiatowida.Jak pisze jednaz wyznawczyń tej teorii, a zarazem wołchwyni Rodzi-mej Wiary Halina Aozko: Twórcą Wszechświata, Bo-giem nad bogami był u Ukraińców Rod.On przebywana niebie, jezdzi na chmurach, jest dawcą żywota lu-dziom, zwierzętom, ptakom, zsyła deszcz na zasiewyżyta, wyznacza człowiekowi jego los 70.W rzeczywistości Rod, określany też jako Sud, Usud,personifikuje idee pokrewieństwa rodowego jako sym-bol ciągłości duchowej (rodosłowie).On bowiem kieru-je dystrybucją dusz należących do każdego rodu, witatych, którzy po śmierci trafili do Zaświatu-Wyraju, poczym po jakimś czasie odsyła z powrotem do naszego70H.Aozko, Rodzima wiara ukraińska, Wrocław 1997, s.24.DOLA193świata w postaci grudek ziemi ciskanych w dół lub po-wierzanych ptakom (lelek, bocian).Prawdopodobnie bardzo archaiczna jest koncepcjarodzanic.Demony te znane są na całej Słowiańszczyz-nie pod nazwami rożanic rodzących , sudjenic wiesz-czących czy sądzących , narecznic określających ;łączą ze sobą koncepcję rodzenia, rodu i losu (od słow.rod ród, rodzina , z pie.*hordhu wyrastać ).Istoty tew liczbie trzech pojawiały się przy kołysce, by wiesz-czyć przyszłość, szczęśliwe lub nieszczęśliwe życie da-nego dziecka, orzekać jego losy, czy będzie mu się da-rzyć, czy też ścigać go będą nieszczęścia, czy będziebogaty czy ubogi, a wszystko to zapisują w postaci nie-zmywalnego znamienia na czole.Tego, co powiedzą, niktnie jest w stanie zmienić.Zgodnie ze zródłami etnogra-ficznymi rodzanice mieszkają na końcu świata, w pała-cu Słońca.W towarzystwie Roda przybywają też na po-strzyżyny, kiedy należy poczęstować je ponownie posił-kiem i ofiarować włosy.U południowych Słowian nie-kiedy odróżnia się rodzanice (rojenice) od sudjenic (so-jenic), które zjawiają się przed śmiercią i przełomowy-mi momentami życia.Co ważniejsze, w ruskich zakli-naniach nad dojrzewającym chłopcem wymieniane sąTrzy Marie lub Boże Matki: Paraskiewa, Anastazja i Bar-bara, a w bułgarskim folklorze Bogurodzica, Paraskie-wa (św.Piatka) i Anastazja (św.Niedziela).Do ich za-chodniosłowiańskiego odpowiednika odnosi się wzmian-ka w Katalogu magii Rudolfa: Składają ofiarę swymtrzem siostrom, które poganie nazywają Kloto, Lache-zis i Atropos, aby im użyczyły bogactwa.Tym razem tainterpretatio romana jest najzupełniej słuszna, gdyż ideaCIAAO I DUSZA ZARYS ANTROPOLOGII194rodzanic ma głębokie korzenie indoeuropejskie, w an-tyku grecko-rzymskim odpowiadały im mojry-parki,w Skandynawii trzy norny Urd, Wernandi i Skuld, u lu-dów celtyckich trzy wieszcze matrony bądz trzy Brygi-dy, u Bałtów Aajma (laim�) w trzech postaciach.We wszystkich tych przypadkach potrojenie bóstwalosu wiązane jest z personifikowaniem trzech jego czyn-ności: zaplatania nici przeznaczenia, pilnowania jegowłaściwego przebiegu i przecinania.Mitoznawcy twier-dzą, że za tymi trzema postaciami kryje się jedno prasta-re bóstwo losu (żeńskie jako że przędzenie jest czyn-nością żeńską) w rodzaju pragermańskiej Urdhr i wcze-snogreckiej Mojry.Wydaje się, że analogiczny proceszaszedł u Słowian, dlatego też ucieleśnienie losu wystę-powało u nich w postaci żeńskiej jako Dola [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Odnośniki