[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Rheingold podkreśla, że repozytoria tetraktują wiedzę nie jako własność, lecz jako dobro wspólne.Zwiadczyćo tym mają szczególne mechanizmy ochronne właściwe dla dobrze pro-sperujących dóbr wspólnej puli wzajemny monitoring, dbałość o wysokąjakość produktu końcowego, ochrona przed wandalizmem i nadmiernąkonsumpcją73.Podsumowując, można stwierdzić, że w kontekście podstawowychcech dóbr wspólnych dobra informacyjne znajdujące się w warstwie treścicharakteryzują się dużą różnorodnością.Choć artefakty w postaci mate-rialnej to klasyczne dobra prywatne74, proces digitalizacji stworzył nowemożliwości uwspólnotowienia zasobów informacyjnych.Elektronicznerepozytoria i bazy danych to w dużej mierze dobra klubowe (dostępne tyl-ko dla uprawnionych użytkowników), ale powstaje coraz więcej cyfrowychtzw.tagami.Dzięki tagom można następnie grupować odnośniki zakwalifikowaneprzez internautów do tych samych kategorii.Indywidualne kategorie są dostępnepublicznie dla każdego.Nie istnieje z góry określony zestaw tagów, które możnawykorzystywać przy opisywaniu linków.Podobną popularnością cieszy się aplikacjaFlickr (http://flickr.com), która wykorzystuje tagi do kategoryzowania cyfrowychzdjęć.Zbiory wszystkich zdjęć można następnie przeglądać według poszczególnychkategorii.Serwis analizuje proces tagowania, tworząc listy najpopularniejszychi najciekawszych kategorii.72Mieszkowski 2005.73Ostrom 1990.74Wraz z wygaśnięciem okresu obowiązywania praw autorskich utwory objęte ochro-ną prawnoautoską przechodzą do domeny publicznej i wtedy treści stają się dobrempublicznym.: www.waip.com.pl : 166 internet jako nowe dobro wspólne : analiza dóbr wspólnych w poszczególnych.:archiwów, które gromadzą wytwory intelektualne stanowiące dobro pu-bliczne.Dodatkowo charakter cyfrowych dóbr informacyjnych sprawia, żeniesłychanie łatwo wykonać kopię o jakości równej oryginałowi, co czynidzielenie się artefaktami powszechną praktyką.Choć działania takie, jeśliprzekraczają granice dozwolonego użytku, są bardzo często naruszeniemprzepisów prawa autorskiego, to wydaje się, że łatwiejsze będzie zrewido-wanie dotychczasowych przepisów prawnych niż powstrzymanie krążeniazasobów informacyjnych.Jednocześnie obserwujemy bardzo liczne przy-kłady działań prowadzących do uwspólnotowienia dóbr informacyjnychjuż na etapie ich produkcji.Dzięki oddolnym systemom tworzenia treścii nowym narzędziom licencjonowania zasobów nowo powstające zasobyinformacyjne są od razu dobrami wspólnymi.Stanowi to diametralnązmianę w stosunku do tradycyjnych artefaktów materialnych, którez chwilą ich wytworzenia stają się dobrami prywatnymi.W warstwie dóbrinformacyjnych, podobnie jak np.w przypadku sieci bezprzewodowychw warstwie fizycznej, zachodzą więc bardzo interesujące procesy ewolucjidóbr w stronę ich większego uwspólnotowienia.Podsumowanie tych zja-wisk i procesów oraz ich interpretacja na płaszczyznie teoretycznej zostanąprzedstawione w kolejnym rozdziale.Wikipedia jako internetowe dobro wspólne studium przypadkuNowy instytucjonalizm wypracował wiele praktycznych narzędzi doanalizy dóbr wspólnych.Wśród nich znajduje się opisana szczegółowowcześniej rama pojęciowa IAD (Institutional Analysis and Development).Dla zilustrowania możliwości praktycznego zastosowania IAD w analiziedóbr internetowych poniżej dokonamy analizy zjawisk, jakie występująw środowisku twórców i użytkowników Wikipedii, będącej niewątpliwieinteresującym przykładem internetowego dobra wspólnego.W tym celuwarto przedstawić podstawowy schemat ramy pojęciowej IAD. 167Zmienne Przestrzeńzewnętrzne działaniaWarunkimaterialneSytuacjaInterakcjedziałaniaAtrybutywspólnotyKryteriaUczestnicyewaluacyjneRegułyWynikidziałańDiagram 6
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
