[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Rozwinął on teraz swobodnie własną politykę zagraniczną, doprowadzając do unii polsko-węgierskiej.Zaangażowanie się młodego króla w sprawy węgierskie i jego nieobecność w Polsce sprzyjały oligarchicznym rządom Oleśnickiego.Poniosły one klęskę wraz z klęską warneńską Władysława, chociaż troska o los państwa zjednoczyła zrazu opinię społeczeństwa szlacheckiego wokół sprawy obioru nowego króla.Na zjeździe w Sieradzu w kwietniu 1445 r.powołano, jeszcze pod znacznym wpływem Oleśnickiego, na tron polski Kazimierza Jagiellończyka.Zaproszono go, aby przybył do Piotrkowa w celu pertraktacji o warunki panowania w Polsce.Kazimierz jednak odmówił.Odrzucił w późniejszej fazie warunek strony polskiej zagwarantowania unii Polski z Litwą w tej formie, jaka została wypracowana pod panowaniem Jagiełły.Wobec przeciągającego się bezkrólewia postanowiono w 1446 r.wywrzeć na Jagiellończyku presję przez dokonanie innej elekcji.Oligarchiczna grupa Oleśnickiego wystąpiła z kandydaturą Hohenzollerna Fryderyka, opozycyjny zaś obóz szlachecki dokonał elekcji Bolesława IV mazowieckiego.Koronacja miała być dokonana jedynie w wypadku, gdyby Kazimierz Jagiellończyk definitywnie ofertę tronu w Polsce odrzucił.Ta okoliczność jednak w rachubę nie wchodziła.Ostatecznie Kazimierz przybył do Polski i koronował się w czerwcu 1447 r.Gra natomiast, mająca na celu wzmocnienie jego królewskiej pozycji, w pełni się powiodła.Szlachta polska wychodziła z tej gry z próżnymi rękami.Na potwierdzenie zdobytych już przywilejów czekać musiała aż do 1453 r., kiedy nastała lepsza dla niej koniunktura polityczna.Postulaty dotyczące potwierdzenia unii Polski z Litwą oraz inkorporacji do Korony spornych terenów Wołynia i Podola, stawiane solidarnie przez szlachtę i obóz rządzący, zostały pokryte milczeniem.Rozstrzygnięcie przyniosły późniejsze wypadki: Wołyń ostatecznie zajęli Litwini (1452), a Podole przypadło Polsce.Oligarchia magnacka Polski została pokonana na forum szerszej polityki.Król, niebaczny na narzucone Polsce przez Oleśnickeigo neutralne stanowisko w walce o zasadę wyższości między soborem a papieżem, opowiedział się zaraz na początku swoich rządów po stronie papieża Mikołaja V, a zatem przeciwko soborowi.Zmusił Oleśnickiego do odwrotu, czym osłabił również jego pozycję kościelną.Wnet jednak całemu obozowi panów małopolskich, od stu lat wiodących prym w życiu politycznym Polski, miał Kazimierz przeciwstawiać młodoszlachecki obóz związany z Wielkopolską.Rozgrywka o tron polski obliczona była również trafnie na osłabienie oligarchii litewskiej, rozwiniętej nadmiernie jeszcze w okresie niepełnoletności Kazimierza.Obejmując tron w Polsce, wymykał się Kazimierz spod kontroli tej grupy oligarchicznej, a groźbą zacieśnienia unii i dopełnienia postulowanych przez Polaków aneksji trzymał ją w szachu.Przeciwko niej umocnił zresztą stanowisko szeregowej szlachty litewskiej, zrównując ją w 1447 r.przywilejem wileńskim w prawach ze szlachtą polską.lWojna trzynastoletnia z Zakonem KrzyżackimlKrzyżacy odczuwali coraz dotkliwiej kryzys wewnętrzny swego państwa.Ucisk fiskalny rujnował ludność wieśniaczą i rycerstwo, a monopole handlowe Zakonu silnie krępowały rozwój miast i mieszczaństwa.Już w 1397 r.został założony przez rycerstwo ziemi chełmińskiej Związek Jaszczurczy, mający charakter konfederacji, której tajnym celem było połączenie tejże ziemi z Polską.W 1440 r.powstał tzw.Związek Pruski o obliczu antykrzyżackim, w którym na czoło wysunął się element mieszczański.Przeciwko temu Związkowi Krzyżacy odwołali się aż do władzy papieskiej i cesarskiej, co rzuca światło na rozmiary odczuwanego niebezpieczeństwa.Ani jednak ekskomunika (na podstawie sfałszowanej bulli papieskiej), ani wyrok cesarski, rozwiązujący Związek i skazujący zaocznie 300 jego członków na śmierć lub banicję, nie mogły usunąć konfliktu, tak jak nie mogły powstrzymać rozkładowego procesu państwa zakonnego.Z początkiem 1454 r.przedstawiciele Związku zwrócili się do Kazimierza Jagiellończyka, aby przyjął Prusy pod swoją władzę.W ślad za tym Związek wzniecił zbrojne powstanie anty krzyżackie, zaś król wypowiedział Zakonowi wojnę, a aktem z 6 III 1454 r.dokonał formalnej inkorporacji Prus do Korony.Wojna ujawniła zaraz na początku słabość władzy królewskiej oraz kryzys wprowadzonego do działań pospolitego ruszenia.Szlachta wielkopolska bowiem, zwołana do obozu pod Cerekwicą, okazała się zupełnie niesforna i zanim podporządkowała się królowi, postawiła mu szereg żądań.Ich spełnienie było warunkiem udziału pospolitego ruszenia w wojnie.Król znalazł się w sytuacji przymusowej.Wystawił więc przywilej, mocą którego, wśród licznych klauzul szczegółowych, udzielił Wielkopolanom gwarancji, że nie będzie podejmował nowych decyzji dotyczących państwa, ani nie będzie powoływał pospolitego ruszenia bez zgody zjazdów ziemskich; przyrzekł nie pomijać Wielkopolan przy obsadzie głównych urzędów w państwie, usankcjonował pragmatykę stanowych sądów ziemskich itp.Usatysfakcjonowana szlachta ruszyła pod twierdzę krzyżacką Chojnice, pod którą - mimo znacznej liczebnej przewagi - poniosła dotkliwą klęskę
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
