[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Zwłaszcza najlepszy w świecie nastrój przekształca się przypierwszym niepowodzeniu aż nazbyt łatwo w upadek ducha i można byrzec - w rodzaj popisywania się strachem, francuskie sauve qui peut! -ratuj się, kto może! Podobne wojsko może zdziałać cokolwiek tylkodzięki swemu wodzowi, a nie samo przez się.Należy nim dowodzić zpodwójną ostrożnością, aż wreszcie stopniowo wśród zwycięstw iwysiłków siły dorosną do ciężkiego rynsztunku.Trzeba więc strzec siępomieszania pojęć: duch wojska, a nastrój w wojsku! ROZDZIAA SZSTYOdwagaJakie stanowisko i rolę zajmuje odwaga w dynamicznym systemie sił,gdzie przeciwstawia się ostrożności i przezorności, mówiliśmy już w roz-dziale o zapewnieniu powodzenia, aby w ten sposób wykazać, że teorianie ma prawa ograniczać jej pod pozorem ujęcia w reguły.Tę jednak szlachetną silę porywu, z jaką wznosi się dusza ludzkaponad najbardziej grozne niebezpieczeństwa, należy traktować nawojnie jako specyficzną a skuteczną zasadę.Istotnie, w jakiej dziedziniedziałalności ludzkiej miałaby odwaga posiadać prawo obywatelstwa, jeślinie na wojnie?Jest ona najszlachetniejszą cnotą zdobiącą wszystkich - od ciuryobozowego lub dobosza aż do naczelnego wodza.Jest to prawdziwastal nadająca broni ostrość i blask.Przyznajmy; odwaga ma nawet na wojnie specjalne przywileje.Ponad korzyści obliczenia przestrzeni, czasu i liczby należy jej przyznaćjeszcze dodatkowe procenty, które zawsze, osiągając przewagę, ciągnieze słabości przeciwnika.Jest ona silą wybitnie twórczą.Nawetfilozoficznie nietrudno to uzasadnić.Ilekroć odwaga natrafi naniezdecydowanie, ma ona prawdopodobieństwo uzyskania powodzenia,gdyż niezdecydowanie już jest utratą równowagi.Jedynie tam, gdzieodwaga natrafi na świadomą ostrożność, która jest, rzec by można,równie odważną, a w każdym razie równie silną jak i odwaga - musi taostatnia ulec.Wśród całej gromady ostrożnych bardzo znacznąwiększość stanowią bojazliwi.W wielkim oddziale odwaga jest siłą, której największy nawet rozwójnie może nigdy stanowić uszczerbku dla innych sił, ponieważ wielkioddział związany jest z wyższą wolą przez ramy i kadry szyku bojowego isłużby, a zatem kierowany jest przez obcy rozum.Wtedy odwaga jesttylko napiętą sprężyną, zawsze do rozprężenia gotową.Im wyżej sięgamy wśród dowódców, tym konieczniejsze się staje, abyodwadze towarzyszył rozważny umysł i aby odwaga nie była bezcelowym, ślepym porywem namiętności.Coraz mniej tu bowiemchodzić będzie o osobistą ofiarność, a coraz więcej - o oszczędzanieinnych i o dobro wielkiej całości.To, co w wielkim oddziale regulująprzepisy służbowe, które stały się wprost drugą naturą żołnierza, to wumyśle wodza powinna normować rozwaga, i tu odwaga jakiegoś czynumoże łatwo stać się błędem.Piękny to wszakże błąd i nie należy gotraktować na równi z innymi.Szczęśliwe wojsko, gdzie często objawiasię odwaga, choćby nawet nie w porę! Jest to wybujała dzika latorośl, alezarazem świadectwo urodzajności gruntu.Nawet junactwem, tj.odwagąbezcelową, nie należy pogardzać.W istocie jest to ta sama siła ducha,tylko bez udziału rozumu i przekształcona w rodzaj namiętności.Jedyniew wypadku gdy odwaga wystąpi nawet przeciw posłuszeństwu, gdyzlekceważy jasno wyrażoną wolę przełożonego, wtedy należy jątraktować jako niebezpieczne zło, ale nie dla junactwa, lecz ze względuna nieposłuszeństwo.Nie ma bowiem na wojnie nic ponadposłuszeństwo.Przy jednakowym stopniu rozwagi na wojnie tysiąckrotnie więcejzepsuje się wskutek bojazliwości niż wskutek odwagi.Wystarczy o tymwspomnieć, aby być pewnym zgody czytelnika.Zasadniczo dążenie do rozsądnego celu powinno ułatwić drogęodwadze, a zatem obniżyć jej znaczenie, tymczasem dzieje się wprostodwrotnie.Jasna myśl i w ogóle przewaga umysłu odbiera wszelkim siłom uczu-cia znaczną część ich mocy.Toteż odwaga jest tym rzadsza, im dotyczywyższych szczebli.Jeśliby bowiem nawet rozwaga i rozsądek niewzrastały w miarę osiągania wyższych stanowisk, to same jużobiektywne wielkości, stosunki i względy zewnętrzne napierałyby taksilnie i często na dowódców w najprzeróżniejszych sytuacjach, że ci ugi-naliby się pod ich ciężarem tym bardziej, im mniejsza byłaby ich własnarozwaga
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
