[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Przesłanki :lzasadnicze zachwianie równowagi umowy (odnosi się to do zobowiązań umownych) - polega na tym, że wykonanie grozi rażącą stratą lub staje się nadmiernie utrudnione dla jednej ze stron.Utrudnienie dotyczy dłużnika.Mogą to być trudności majątkowe np.wzrost cen, galopująca inflacja, utrudniony dostęp do towarów na rynku lub osobiste np.względy bezpieczeństwa dotyczące dłużnika.W momencie zawarcia umowy na danym terenie był pokój, kiedy miało dojść do wykonania zobowiązania wybuchła wojna - udanie się na teren objęty wojną.Może być tak, że wykonanie świadczenia grozi rażącą stratą.Może to dotyczyć samego dłużnika (poprzednie przykłady) a także wierzyciel może ponieść rażącą stratę wskutek tego, że świadczenie zostanie wykonane np.producent, który z tego surowca produkuje jakiś towar, produkuje ten towar na export tyko do jakiegoś kraju.Wskutek zmiany sytuacji politycznej doszło do blokady exportu do tego kraju i producent przestaje mieć taką możliwość.Wszystkie wcześniej zakontraktowane surowce tracą swą przydatność.Wierzyciel wie, że nie wykorzysta tych surowców a za nie musi płacić.Spełnienie świadczenia przez dostawców grozi rażącą stratą, więc mimo kontraktów może powołać się na tę klauzulę.Przykład z królewskim przypadkiem.Wynajmujący pomieszczenie mimo nieobecności króla chcieli wynająć, a wynajmujący nie chcieli skorzystać z najmu.Zmiana okoliczności zrujnowała sens umowy.Rozstrzyga o tym sąd - nie jest podstawą do interwencji strata, gdy nie jest stratą rażącą, ani też gdy nie jest to utrudnienie nadmierne.Należy brać pod uwagę także: konkretną sytuację, typ transakcji, rozłożenie ryzyka;llnadzwyczajna! zmiana stosunków (w jej wyniku zasadnicze zachwianie równowagi umowy).Art.269 KZ ustawodawca precyzował wymieniając przykładowo : klęski żywiołowe, zarazy, wojny itp.Obecnie ustawodawca w KC zrezygnował.Bez wątpienia i obecnie te przyczyny są uwzględnione.Chodzi o zmianę stosunków powszechnych, politycznych, społecznych., gospodarczych, zdarzenie przyrodnicze.Jeżeli chodzi o kryzys gospodarczy? Orzecznictwo : stanowiska rozbieżne.Pajor - poważne załamania, kryzysy gospodarcze mogą być brane pod uwagę przy interwencji sądu.Niektórzy - tylko zdarzenia katastrofalne.Co ze zmianami ograniczonymi do stosunków między wierzycielem a dłużnikiem ? Np.dłużnik zobowiązał się zbudować dom w określonym miejscu, za określoną cenę.By zbudować potrzebne są fundamenty na 10 pięter w dół.Ustawodawca nie przesądza sprawy.Pajor - może to także być nadzwyczajna zmiana stosunków (ustawodawca nie żąda przecież by przyczyna zmiany była nadzwyczajna dla wszystkich.Może być indywidualizacja).W KZ - nadzwyczajność odnosiła się do przyczyn zmiany; obecnie w KC - nadzwyczajność odnosi się do samej zmiany, a nie jej przyczyn.llzmiana, której strony nie przewidywały przy zawarciu umowy - jeżeli przewidywały to uwzględniły ryzyko i należy jednie zinterpretować, kto ma ponieść ryzyko.W zasadzie chodzi o zmianę, która powstała po zawarciu umowy lub w chwili zawarcia umowy nie była znana stronom.Kodeks zobowiązań mówił, że strony nie mogły przewidzieć.W praktyce: przy rozbieżnych stanowiskach stron sąd będzie zmuszony ocenić, czy strony mogły taką zmianę przewidzieć (stąd Pajor - rozwiązanie w KZ było chyba bardziej prawidłowe);llstrona żądająca modyfikacji nie mogła tej nadzwyczajnej zmianie stosunków zapobiec - gdyby mogła zapobiec, odpowiada za niewykonanie na podstawie ogólnych przepisów odpowiedzialności kontraktowej;llta nadzwyczajna zmiana stosunków nie może się mieścić w ryzyku kontraktowym strony żądającej modyfikacji - 4 i 5 wynikają z zasad ogólnych odpowiedzialności dłużnika.lGdy te warunki są spełnione sąd może wkroczyć w ten stosunek zobowiązaniowy.Sąd musi :lrozważyć interes stron;llwziąć pod uwagę zasady współżycia społecznego (wymagania sprawiedliwości powszechnej).lSąd może wówczas :loznaczyć sposób wykonania (zmienić sposób wykonania),lloznaczyć wysokość świadczenia (zmodyfikować rozmiar świadczenia),lla nawet (w ostateczności) może orzec o rozwiązaniu umowy i orzec w miarę potrzeby o rozliczeniach stron, kierując się zasadami określonymi w zdaniu poprzedzającym.Dokonując interwencji, modyfikując zobowiązanie sąd musi się kierować interesami stron i zasadami współżycia społecznego.Interesami stron tzn.trzeba brać pod uwagę rozkład ryzyk, interesów stron w danej umowie.Jeżeli umowa była niekorzystna dla jednej ze stron, to sąd dokonując modyfikacji musi utrzymać te sytuację tj.niekorzystną dla jednej ze stron
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
