[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Na gruncie badań tych systemów pojawiają się poglądy o charakterze symbiozy myśli (np.wJaponii) albo o charakterze transformacji (np.w krajach postkomunistycznych).3.1 Główne nurty i szkoły współczesnej myśli ekonomicznejBliższy wgląd w dorobek współczesnej myśli ekonomicznej świata systemu gospodarkirynkowej, pozwala dostrzec mnogość i różnorodność poglądów, szkół i kierunkówekonomicznych.Ma ona przy tym tyle odcieni, że uchwycenie ich z jednej strony w praktyce jestwprost niemożliwe, z drugiej zaś niekonieczne.Potrzebą jest natomiast orientacja w jakichkierunkach ona zmierza pod wpływem nowych społeczno-gospodarczych uwarunkowań rozwojuświata.Dorobek współczesnej myśli ekonomicznej, zdaniem wielu znanych ekonomistów, faktyczniepozostaje wciąż w granicach XIX-tego wieku, tyle tylko, że zmodyfikowany i w niewielkimstopniu uzupełniony.Przy czym dowodzi to nie tyle faktu nowego traktowania starych19 EKONOMIA zarys podstawowych problemówproblemów, ile poszukiwanie ciągle to nowszego, bardziej wysublimowanego"oprzyrządowania" rozwiązywania tych problemów.Stąd też w znacznej ilości "nowychkoncepcji" można znalezć zewnętrzne transformacje wcześniejszych poglądów.W tym zakresiezauważalne ciągłe procesy dezintegracji i integracji, z przewagą to jednych to drugich, wzależności od przemian gospodarczych zachodzących we współczesnym świecie.Pomimo jednak wielości koncepcji - najczęściej o charakterze cząstkowym, a także istniejącejodmienności poglądów - dochodzi coraz częściej do, co potwierdza literatura ekonomiczna, wewspółczesnej myśli ekonomicznej do krystalizowania się względnie komunikatywnychpoglądów.Maja one jednak najczęściej charakter cząstkowy, rzadziej całościowy.W tej sytuacji,jeśli wiedza ekonomiczna - jeśli nauka ekonomiczna ma w przyszłości sprostać nowymproblemom i wyzwaniom rozwojowym świata, to musi ona ulec radykalnym zmianom.Pożądanym wydają się przede wszystkim procesy integracji i syntezy wiedzy.Koniecznościąstaje się zwłaszcza wypracowanie syntezy ogólnej teorii struktury oraz mechanizmówfunkcjonowania i wzrostu gospodarczego.Odwołując się do bliskiej przeszłości, to jest do lat siedemdziesiątych, wskazać trzeba, iżdopiero wówczas dokonano na dobrą sprawę pierwszej większej syntezy ogólnej teoriiwspółczesnego kapitalizmu, w formie dzieła, którą była praca J.K.Galbraitha, Ekonomia a celespołeczne" (1973).Pózniej doszły do tego jeszcze inne prace, a wśród nich "Ekonomia wperspektywie' (1987 r.).Egzemplifikacja współczesnej myśli ekonomicznej ujawniana jest przede wszystkim wamerykańskiej literaturze ekonomicznej.Nawet jeśli niektóre koncepcje są wysuwane wpierwprzez autorów europejskich, to jednak zawsze bardziej gruntownie zostaną opracowane,uzyskując przy tym rozleglejsze reguły, przez ekonomistów amerykańskich.W grupie bardziej wykrystalizowanych poglądów współczesnej zachodniej myśliekonomicznej, dają się zauważyć dwa wyrazne jej nurty, chociaż dzielące je linie demarkacyjnesą jeszcze płynnymi.Różnie są one nazywane - inaczej w USA, a inaczej w Europie Zachodniej(schemat 1.11.).Dlatego tez trudno o ich adekwatne określenie.W USA, pierwszej z nich nazywany konserwatywnym i wywodzi się go od neoklasyków itzw.liberałów, drugi zaś określany jako liberalny - wywodzony jest od Keynesa.W Europie Zachodniej, współczesna myśl ekonomiczna sprowadzana jest do dwóchpodstawowych nurtów, to jest neoklasycyzmu i neokeynesizmu, przy jednoczesnym obarczaniuich cechami kierunku subiektywnego.Dostrzega się również i antysyntezy tych nurtów, to jestneoinstytucjonalizmu - będący krytyczną antysyntezą zwłaszcza neoklasycyzmu; orazneoliberalizmu - będący krytyczną antysyntezą przede wszystkim keynesizmu.Wyszczególniając te nurty trzeba jednak zaznaczyć, że w wielu istotnych sprawach dlazachodniej myśli ekonomicznej następuje bądz nastąpiło zbliżenie.Brak jest tylko pełnejjasności co do zarysu linii demarkacyjnych pomiędzy poszczególnymi szkołami, jak równieżistnieje poważna trudność w przypisywaniu do określonych nurtów (kierunków, szkół) nazwiskekonomistów je afirmujących.Schemat 1.11.Współczesna myśl ekonomiczna Zachodu3.2.Zasadnicze obszary zainteresowań współczesnej ekonomiiRzeczywistość gospodarcza współczesnego świata to nowe, ale ciągle nie w pełni dojrzałe ijeszcze niedostatecznie wyrazne oblicze zmian i procesów o charakterze globalnym iregionalnym, w mniejszym zakresie narodowym.Stan ten jest wynikiem tego, że nie doczekałysię one jeszcze syntetycznego ujęcia.Nowe konstelacje polityczno-ustrojowe wymagają ciągłego śledzenia życia gospodarczego iciągłej weryfikacji listy problemów które wymagają nowego ujęcia.Jest ona długą, a wyróżnić20 EKONOMIA zarys podstawowych problemówtrzeba w niej takie kwestie do rozwiązania, jak: wzajemny stosunek polityki i ekonomiki; noweformy interwencjonizmu państwowego w życie gospodarcze; skutki postępującej militaryzacjigospodarki; ekonomiczne skutki postępu naukowo-technicznego; oraz ekonomiczne skutkikosztów ochrony środowiska.Oprócz nich w obszarze ciągłego zainteresowania współczesnej ekonomii i to w jej głównymnurcie pozostają kwestie: koniunktury gospodarczej, wzrostu gospodarczego, inflacji i deflacji;zatrudnienia i bezrobocia, międzynarodowych stosunków finansowych, oraz zadłużenia.3.3.Społeczna gospodarcza rynkowaSpołeczna gospodarka rynkowa, której idee legły u podstaw konstruowania koncepcjiprzechodzenia od gospodarki planowej do rynkowej w Polsce swoje korzenie odnajduje wzachodnioniemieckim liberalizmie drugiej połowie XX wieku.Pojęcie "społecznej gospodarkirynkowej" wprowadził Alfred Muller-Armach (należący do "szkoły freiburskiej" w ekonomiiktóra zapoczątkowała prąd zwany ortoliberalizmem) chcąc określić taki ustrój gospodarki, któryz jednej strony akceptuje zasady liberalizmu gospodarczego i gospodarki rynkowej, z drugiej zaśdąży do nadania właściwej rangi celom społecznym powiązanym z procesem gospodarczym
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
