[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W obszarze etyki biznesu wyróżnia się niekiedy węższe sfery, stosując do nich odrębne określenia, w rodzaju: "etyka działalności gospodarczej", "etyka przedsiębiorczości", a także "etyka menedżerska", "etyka zarządzania", "etyka reklamy", handlu ("etyka kupiecka"), konkurencji czy negocjacji.CZY MOŻLIWA JEST ETYKA BIZNESU?Czy jednakże jest do pogodzenia z istotą i praktyką "twardego" biznesu jakakolwiek etyka - wartości i zasady moralne? Czy więc etyka biznesu jest w ogóle możliwa?Są to te same pytania, jakie odnosić można do '.rycia gospodarczego w ogólności, oraz do nauk ekonomicznych.W powszednich rozmowach wypowiadane są opinie w rodzaju: biznes to jest biznes - liczy się w nim biznes, a nie jakaś etyka.To dżungla, w której nie mają zastosowania żadne reguły moralne.Dobre jest w nim wszystko, co zwiększa zysk.Częste jest przekonanie, że biznes ze swej istoty jest niemoralny-podobnie jak polityka.I ma to uzasadnienie praktyczne-takie bowiem jest potoczne doświadczenie.Skrajni i pragmatyczni rzecznicy wolnego rynku uznają wszelkie dotyczące go zasady i regulacje, kodeksy i ograniczenia moralne, nie tylko za nieuprawnione, ale i szkodliwe, godzące w swobodę działalności gospodarczej.Prezes jednej ze spółek działających w naszym kraju mówi: "Biznes to świat zimnych uczuć".Liczy się w nim zysk - efekt, a "nie miłosierdzie" (z prasy).Czyż zatem określenie: "etyka biznesu" nie jest wewnętrznie sprzeczne? Skoro biznes oznacza działalność nastawioną na zysk, a więc i bezduszność, zaś etyka bezinteresowność, uczciwość, szlachetność itp.`?Budowa i uprawianie etyki biznesu jest sprawą złożoną i trudną, zarówno ze względu na kłopoty metodologiczne, jak i opory natury praktycznej - ekonomicznej -oraz psychologicznej.Świadomość tych komplikacji, tkwiących w tej etyce sprzeczności, jest niezbędna.Wszakże pytanie: czy możliwe jest uprawianie etyki biznesu, coraz powszechniej zastępowane jest innymi: jak uprawiać etykę biznesu, jaka powinna być jej zawartość.Jest ona koniecznością społeczną.Była w historii, a jest tak i współcześnie, faktem, elementem praktyki, choć praktyka również często jej przeczy.(Istnieje np.międzynarodowa sieć "Social Venture Net-Work", skupiająca przedsiębiorstwa "społecznie odpowiedzialne", opierające swą działalność na wartościach, chcące zarabiać uczciwie, produkować nie szkodząc przyrodzie, humanizować relacje: pracodawcy - pracownicy, niosące pomoc ludziom znajdującym się w potrzebie).Powtórzyć tu można wszystkie uwagi zasygnalizowane wcześniej na temat możliwej - i koniecznej - zgodności reguł ekonomii i etyki, prakseologicznych zasad efektywności i wartości oraz reguł moralnych, stojących na straży dopuszczalnych działań ekonomicznych.Realnym problemem w związku z tym jest z jednej strony to, jak uprawiać etykę biznesu, by nie stoczyła się ona na pozycje "czystej" ekonomii, nie przekładalnej w praktyce na język wartości moralnych - lub by nie stała się jedynie narzędziem ekonomii w zabiegach o skuteczność działania.Z drugiej strony problemem tym jest, jak uprawiać tę etykę, by nie przerodziła się w naiwną moralistykę, oderwane od praktyki "kaznodziejskie" pouczenia.Pojęcie "etyka biznesu" odnosi się, rzecz jasna, do legalnej działalności gospodarczej, nie zaś do zawodów i praktyk nielegalnych, jak ów "płatny zabójca", przemyt, "przemysł" i handel narkotykowy, grupy mafijnie, które ze swej istoty są sprzeczne z prawem i zasadami moralnymi.Pojęcie to występuje w dwojakim znaczeniu:- Oznacza się nim dyscyplinę naukową - refleksję teoretyczną, szeroko współcześnie rozwijaną, mającą szerokie zaplecze instytucjonalne (katedry, system nauczania, nadaje się nawet tytuły profesorskie z tego zakresu, literaturę).Podejmuje ona wieloaspektowe analizy o charakterze historycznym, metodologicznym, aksjologicznym itp.Jej przedmiotem jest praktyka moralna w świecie biznesu - a także wpływ mechanizmów rynkowych na hierarchię wartości oraz wpływ wartości moralnych na funkcjonowanie rynku.Jest to usystematyzowane studium problematyki moralnej w świecie biznesu.Teoria ta uprawiana jest na płaszczyźnie opisowej, na której analizowane są wspomniane zjawiska, związki i zależności zachodzące między nimi, realne przekonania i zachowania moralne ludzi biznesu, oraz na płaszczyźnie aksjologiczno-normatywnej.Formułowane są tu oceny tych zjawisk, wartości i zasady, jakie powinny przenikać praktykę biznesu - zalecenia, kodeksy.- Terminem tym oznacza się również ową realną praktykę moralną w świecie biznesu, rzeczywiste zachowania, określające jej zasady.Na tej płaszczyźnie pojęcie "etyka biznesu" obejmuje w sensie pozytywnym zespół wartości i norm uznawanych i respektowanych - a w sensie negatywnym: naruszanych - w świecie biznesu, w jego mentalności i działaniu
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
